Η εκκλησία του Αγίου Πολυεύκτου θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες βασιλικές της Κωνσταντινούπολης μετά την Αγία Σοφία. Τα ερείπια θεμελίωσης της εκκλησίας, που είναι γνωστό ότι χρονολογούνται από τον 6ο αιώνα, παραμένουν σε ένα πάρκο στο Saraçhane της Κωνσταντινούπολης. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που ξεκίνησε το ΙΜΜ συνεχίζονται.
Άγιος Πολύευκτος: Ο 2ος μεγαλύτερος ναός μετά την Αγία Σοφία αποκαλύπτεται, σε ανασκαφές στην Κωνσταντινούπολη
Ο μεγαλειώδης ναός χτίστηκε το 524-527μΧ από την πριγκίπισσα Ιουλιανή Ανικία
η οποία ήθελε να κάνει επίδειξη δύναμης.
Τα ερείπια του μεγαλειώδους ναού του Αγίου Πολυεύκτου, που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα κτίσματα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και χτίστηκε πριν από περίπου 1.500 χρόνια, αποκαλύπτονται σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην Κωνσταντινούπολη αναφέρει το πρακτορείο Ανατολή.
Οι ομάδες της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων της Κωνσταντινούπολης πραγματοποιούν ανασκαφές στους υπόγειους χώρους της εκκλησίας και οι τελευταίες ανακαλύψεις έχουν προστεθεί στον κατάλογο. Ο Ραχμί Ασάλ, διευθυντής της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων σημείωσε στο πρακτορείο Anadolu ότι η περιοχή όπου βρίσκεται η εκκλησία περιέχει μερικά από τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά κατάλοιπα της Κωνσταντινούπολης, τα οποία έχουν πολύ σημαντικές διακοσμήσεις και αρχιτεκτονικές δομές
Ο Ασάλ εξήγησε ότι η εκκλησία υπέστη σοβαρές ζημιές, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους (1204), ενώ το κτίριο λέγεται ότι υπέστη ζημιές από σεισμό το 1010, με τμήματα του να χρησιμοποιούνται στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στη Βενετία. Πρόσθεσε ότι τα υλικά της εκκλησίας χρησιμοποιήθηκαν επίσης για τη διακόσμηση και την κατασκευή άλλων εκκλησιαστικών κατασκευών στην Κωνσταντινούπολη.
Οι πρώτες αρχαιολογικές ανασκαφές του ναού διεξήχθησαν το 1960-1967 από τον Βρετανό ιστορικό τέχνης καθ. Μάρτιν Χάρισον και τον αρχαιολόγο Νεζί Φιλατρί, είπε, προσθέτοντας ότι η πλειονότητα του ακάλυπτου χώρου της εκκλησίας αποκαλύφθηκε εκείνη την εποχή.
Ὁ Πολύευκτος, οὗ πάθος τομὴ Λόγε,
Πολλῆς δι᾽ εὐχῆς, εἶχε σοῦ παθεῖν χάριν.
Ἀμφ' ἐνάτην Πολύευκτε τομὴ μέγα δῶκέ σου εὖχος.
Ο Άγιος Πολύευκτος έζησε κατά την εποχή των αυτοκρατόρων Δεκίου (249 - 251 μ.Χ.) και Ουαλεριανού (251 - 259 μ.Χ.) και ήταν στρατιωτικός. Υπήρξε ο πρώτος που μαρτύρησε για τον Χριστό στη Μελιτηνή της Αρμενίας, όπου εκτελούσε τα στρατιωτικά του καθήκοντα.
Όταν μεταξύ των ετών 253 - 256 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Ουλεριανός διέταξε σκληρό διωγμό κατά των Χριστιανών, ο Πολύευκτος δεν διστάζει να ομολογήσει την πίστη του στο στράτευμα. Όταν το πληροφορήθηκε ο αυτοκράτορας τον κάλεσε σε απολογία. Στον πεθερό του, που τον συμβουλεύει να πειθαρχήσει στην αυτοκρατορική προσταγή, ο Πολύευκτος του υπενθυμίζει ότι οφείλουμε να πειθαρχούμε στο Θεό παρά στους ανθρώπους. Δεν λυγίζει ακόμη και στις ικεσίες και τα δάκρυα της νεαρής συζύγου του, Παυλίνας. Παραμένει σταθερός στην πίστη του και αποκεφαλίζεται κερδίζοντας το στέφανο του μαρτυρίου.
Η Σύναξη του Αγίου Μάρτυρος Πολυεύκτου ετελείτο στο σεπτό ναό που ανήγειραν οι πιστοί στον τόπο του μαρτυρίου του, που έκειτο κοντά στην περιοχή του Φιλαδελφίου και του Ταύρου Κωνσταντινουπόλεως.
Εορτάζει στις 9 Ιανουαρίου εκάστου έτους.
