Ο ιστορικός Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μοναστηρακίου, η Παναγία Παντάνασσα, η Αθηνιώτισσα, το Μοναστηράκι όπως συνηθίζεται να ονομάζεται, είναι ένας από τους αρχαιότερους εν λειτουργία ναούς της Αθήνας. Χρονολογείται στον 10ο αιώνα, χρονολογία που έχει υποστηριχθεί από τον Ορλάνδο.
Ο Ναός της Παντάνασσας ήταν καθολικό (κεντρικός ναός) Μονής του "Μεγάλου Μοναστηριού" όπως ονομαζόταν. Καταλάμβανε τη σημερινή πλατεία Μοναστηρακίου και ένα κομμάτι της οδού Αθηνάς, μέχρι την οδό Αγ. Ειρήνης.
Σε αυτή τη μονή, όταν ήταν ανδρώα, τον 9ο αιώνα, εκάρη μοναχός ο Όσιος Λουκάς ο Στειριώτης. Επίσης, το 1551,εκάρη μοναχή από τον Μητροπολίτη Αθηνών Κάλλιστο η Οσιομάρτυς Φιλοθέη η Αθηναία.
Από το 1881 έως το 1885 υπηρέτησε ως διάκονος ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως, ο οποίος κατά το ίδιο διάστημα διακονούσε και στην Αγία Ειρήνη Αιόλου.
Σ' αυτό το ναό λειτουργούσε τακτικά και ο Άγιος Νικόλαος ο Πλανάς και έψαλλαν ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης
