Μέγας Κωνσταντίνος, υπηρέτης Θεανθρώπου και ανθρώπων
Χριστός Ανέστη!
(συχνά ο αείμνηστος Γέροντας έφερνε την συζήτηση για την ΠΟΛΗ , το ΠΟΘΟΥΜΕΝΟ και για τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά)
Για σκεφθείτε, πατέρες και αδελφοί μου, τον πλανητάρχη της γης να παίρνει άλλη θέση απ’ αυτήν που έχει σήμερα.
Και να αρχίζει να υπερασπίζεται και να φροντίζει όλα τα έθνη και περισσότερο
τους αδύνατους και δυσκολεμένους. Αυτό θα ήταν μεγάλη ευλογία Θεού. Έγινε αυτό
στην ιστορία. Με τον Μεγάλο Κωνσταντίνο, το γιο της αγίας Ελένης της Αυγούστας
και ισαποστόλου.
…Γιατί εκείνοι, στη δεδομένη στιγμή και στη δύσκολη ώρα αποτέλεσαν τα δύο χέρια του Χριστού, που αγκάλιασαν εμπράκτως την οικουμένη.
( ευχαριστούμε την Ε. Τ για τον κόπο συλλογής αυτών των απομαγνητοφωνηθέντων αποσπασμάτων του πατρός Ανανία Κουστένη)
Γιατί και οι δύο αυτοί μεγάλοι άγιοι επηρέασαν τις
ιδέες, τις αντιλήψεις, τα πρόσωπα και τα πράγματα της εποχής τους υπέρ του
καλού, υπέρ του Χριστού, υπέρ της αγάπης, υπέρ της δικαιοσύνης, υπέρ της
καλοσύνης, υπέρ της Εκκλησίας. Γι’ αυτό και η Εκκλησία του Χριστού τους
ανακήρυξε ισαποστόλους, ίσους με τους αποστόλους και τους εστεφάνωσε βασιλείς…-
τι σημαίνει βασιλεύς; Βάσις και λεώς(λαός): Η βάση του λαού- και
πατέρες της οικουμένης…Τι σημαίνει πατήρ; Αυτός
που τρέφει…πατέω-πατώ, στ’ αρχαία σημαίνει τρέφω. Γι’ αυτό και η Εκκλησία
από τότε μέχρι σήμερα και μέχρι τη συντέλεια του αιώνος, θα τους τιμά, θα τους
μεγαλύνει, θα τους προβάλλει, θα παίρνει τα ονόματά τους.
Άκουσα το μεσημέρι στο ραδιόφωνο
ότι αύριο γιορτάζει η μισή Ελλάς. Και παραπάνω…Γιατί ο λαός μας ο ένθεος, ο
ταπεινωμένος, πολλές φορές και καταφρονεμένος από τους άρχοντές του και από
τους εκμεταλλευτές του, διαισθάνεται ότι οι άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη, έξω
από βασιλείες και έξω από σχήματα αυτού του κόσμου, που τόσο πολύ μας ξεγελούν,
υπήρξαν για την ορθόδοξη Ελλάδα και για τη ειδωλολατρική Ελλάδα και την
οικουμένη ολόκληρη, οι άνθρωποί του, οι καταδικοί του άνθρωποι! Εκείνοι που τα
θυσίαζαν όλα για το κοινό καλό , για το καλό όλων, ορθοδόξων και μη, πιστών και
απίστων. …Και οι δύο βρίσκονται γύρω από τον Τίμιο και ζωοποιό Σταυρό, ο οποίος
τόσο τους εβοήθησε. Ο ένας τον είδε στον ουρανό και η άλλη τον βρήκε στην αγία
πόλη της Ιερουσαλήμ. Γι’ αυτό, σαν εκοιμήθη το έτος 337, 21 προς 22 Μαϊου ο
Μέγας ισαπόστολος βασιλεύς Κωνσταντίνος -η μητέρα του είχε πεθάνει δέκα ακριβώς
χρόνια ενωρίτερα- οι άνθρωποι δεν ήξεραν τι να κάνουν…και έκλαιγαν απαραμύθητα,
σημειώνει ο ιστορικός Ευσέβιος Καισαρείας, στον «βίον Κωνσταντίνου». Γι’ αυτό
και τον κατέταξαν με τους αγίους.
…Και καθώς εμπήκε το λείψανο του αγίου Κωνσταντίνου στη
λάρνακα, η λάρναξ άρχισε να αναβλύζει ιάματα, να κάμει θαύματα κι αυτό λίγοι το ξέρουν. Και γι’ αυτό
λίγο, πολύ λίγο τον εκμεταλλευόμεθα τον Μεγάλο Κωνσταντίνο στην προσευχή και
στη ζωή μας , όπως και την αγία μητέρα του , που είναι ισότιμη μ’ εκείνον. Δεν
τους εκμεταλλευόμεθα, τους αφήνουμε. Οφείλουμε όμως να το κάνουμε και μας συμφέρει αυτό το πράγμα και για
μας, αλλά και για την πατρίδα μας και για την οικουμένη ολόκληρη…Και όπως
ακούσαμε στο ωραίο δοξαστικό των αποστίχων μεταξύ άλλων για τον Μεγάλο
Κωνσταντίνο: «Ου η λάρναξ ιάσεις βρύει»,
του οποίου η λάρνακα, το σκήνωμά του βγάζει ιάσεις, θεραπείες. Τόσο μεγάλος
άγιος είναι. Κι όμως στην εποχή μας σχεδόν αγνοείται και όχι μόνον…αλλά
πολεμείται, βάλλεται. Και μάλιστα, το έχω πει και άλλη φορά, πατέρες και
αδελφοί μου, βάλλεται και από ορθοδόξους και μάλιστα θεολόγους! Και μάλιστα και
εγγραμμάτους πολλές φορές, ενώ θα έπρεπε να τον ευγνωμονούν, να προσευχόμεθα σ’
αυτόν, να τον παρακαλούμε να δίνει με τις πρεσβείες του ο Χριστός ειρήνη στον
κόσμο, υγεία και μέγα έλεος , που είναι η σωτηρία μας και η κληρονομία του
παραδείσου.
Ο Μέγας Κωνσταντίνος ένωσε πολιτικά την οικουμένη. Τον βοήθησε ο Θεός ,
γιατί ήταν δύσκολο να το κάμει κανείς από μόνος του , όσο ευφυής , όσο
διορατικός κι όσο δυνατός κι αν ήταν. Και με τη σύνοδο της Νικαίας έφερε και θρησκευτική
ενότητα.
…Πήγε ο Μέγας Κωνσταντίνος (στη
σύνοδο), ως απλός πιστός, με δυο-τρεις ακολούθους και δεν ξέρανε ποιος είναι ο
αυτοκράτωρ και ποιοι είναι οι ακόλουθοι, οι υπασπιστές του. Αυτό ξέρετε ποιος
άλλος το έκαμε; Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο οποίος πήγαινε στα χωριά και φορούσε
τα ίδια ρούχα με τους υπασπιστές και μπέρδευαν οι άνθρωποι τον κυβερνήτη με
τους υπασπιστές του και αντιστρόφως. Και μερικοί επίσκοποι απ’ τη Δύση
ανεγνώρισαν τον Κωνσταντίνο, διότι ξεκίνησε, όπως ξέρουμε, από τις Βρετανικές
Νήσους και τη Γαλλία, τη Γαλατία. Λοιπόν, και σηκώθηκαν και τι τους λέει ο Μέγας Κωνσταντίνος: «Καθίστε, πατέρες μου, εσείς
είστε οι αίτιοι της των εθνών σωτηρίας».Τι μεγάλος ήταν αυτός, τι σοφός, τι
σπουδαίος, τι φωτισμένος ο Κωνσταντίνος! Τέτοιος δεν θα ξανάρθει, αδελφοί μου.
Εξ ου και η φοβερή πολεμική εναντίον του. « Είστε αίτιοι της των εθνών
σωτηρίας. Εσείς θα σώσετε τα έθνη δια της Εκκλησίας του Χριστού, αίτιοι της των
Εθνών σωτηρίας. Εγώ θα μπορούσα να γίνω αρχιερεύς των έξω, να σας υπηρετώ. Στα
πολιτικά. Να σας υπηρετώ. Ναι. Να σας υπηρετώ». Και έθεσε τον εαυτό του και τις
δυνάμεις του και τα χαρίσματά του στη διάθεση της Εκκλησίας. Ήτο πιστό τέκνον
της Εκκλησίας. Κατάλαβε τι εστί η Εκκλησία. Του μήνυσε ο Χριστός, είδε τον
Τίμιο Σταυρό και επείσθη. Και λέει: «Θέτω τον εαυτό μου και τα πάντα, ό,τι έχω
στη διάθεση της Εκκλησίας». Το λένε και τα τροπάρια ανήμερα στη χάρη του.
…Βέβαια, όπως έχουμε ξαναπεί, πίσω από εκείνον και κοντά σ’ εκείνον και
ισότιμα μ’ εκείνον υπάρχει η αγία Ελένη η Αυγούστα, από το Δρέπανο της Μικράς
Ασίας. Καθαρά Ελληνίς και ο Κωνσταντίνος ο Ρωμαίος. Το οποίον Δρέπανον αργότερα
προς τιμήν της ο Μέγας Κωνσταντίνος το ονόμασε Ελενόπολη. Έχουμε ακούσει τον
Παλλάδιο Ελενοπόλεως , τον βιογράφο του αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου. Εκείνη τον
εμεγάλωσε εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου… «τη προσευχή προσκαρτερούσα» και με υπομονή
μεγάλη, και ήρθε η ώρα του αγίου και Μεγάλου Κωνσταντίνου, και μάλιστα τη
στιγμή κατά την οποία η ψυχή του και το είναι του ολόκληρο ήταν στραμμένο προς
την αγαθοεργία και τη αγαθοπραξία. Έμαθε, καθώς ήτο εκεί αυτοκράτωρ στη Δύση,
στας Βρετανικάς νήσους, ότι οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες Μαξέντιος και Μαξιμιανός
φέρονται πάρα πολύ άσχημα στους υπηκόους του. Τόσο πολύ, που ο λαός είναι
έτοιμος να επαναστατήσει, να εκραγεί και να τα κάνει γης Μαδιάμ. Και τότε
θεόθεν κινηθείς, παρακινημένος απ’ το Θεό, εξεστράτευσε εναντίον της Ρώμης να
ελευθερώσει αυτήν από τους τυράννους. Γι’ αυτό και σήμερα ακόμη, οι όπου της γης τύραννοι τα βάζουν με τον Κωνσταντίνο.
Μαρξιστές και άλλοι…Γιατί ο Κωνσταντίνος τους χάλασε την πιάτσα. Ελευθέρωσε την
ανθρωπότητα από τυράννους.
Έφτανε, λοιπόν στη Ρώμη, πλησίαζε
και κει βλέπει το καταμεσήμερο στον ουρανό το σημείον του Τιμίου και ζωοποιού
Σταυρού. Έναν Σταυρό φτιαγμένον με αστέρια και να γράφει κάτω «Εν Τούτω Νίκα»,
μ’ αυτό να νικάς. Τα έχασε. Τι ήταν αυτό; Θεοπτία, αποκάλυψη, κάλεσμα, απόδειξη
Θεού. Και όπως λέει η Φιλοκαλία, θεοπτία έχουν οι κεκαθαρμένοι, οι άγιοι δηλαδή
και οι απλοί και οι καλοσυνάτοι άνθρωποι. Απλός και αθώος ήτο και ο Μέγας
Κωνσταντίνος! Γι’ αυτό είχε θεοπτία, είχε αποκάλυψη και το βράδυ στον ύπνο του,
συνεχίζει και συμπληρώνει ο Ευσέβιος Καισαρείας, είδε τον χριστό Κυρίου, τον
Ιησού Χριστό μας, τον Κύριο, και εκείνος τον συνεβούλευε τι να κάνει στο εξής:
Να φτιάξει ένα λάβαρο , ένα σταυρό μεγάλο και να προπορεύεται του στρατεύματος
και να ακολουθεί το στράτευμα και θα τους νικήσει όλους. Γι’ αυτό λέγει το
Κοντάκιο που θ’ ακούσουμε αύριο, «Κωνσταντίνος σήμερον συν τη μητρί τη Ελένη,
τον σταυρόν εμφαίνουσι, το πανσεβάσμιον ξύλον…». Και από κει πήραν όλη τη δύναμη,
όλη τη χάρη και νίκησαν τους εχθρούς και τον αρχέκακον και τα πάντα και έφεραν την ειρήνη στον κόσμο, πολιτική
και θρησκευτική ενότητα. Και όπως γράφουν οι ιστορικοί Σωκράτης και Σωζομενός,
οι άνθρωποι, όταν έκανε ο Μέγας Κωνσταντίνος και η αγία Ελένη αυτό το θαύμα της
ενότητας της διττής- όπως προείπα- σήκωσαν το κεφάλι ψηλά και κοιτάχτηκαν στα
μάτια και ευχαρίστησαν τον Πλάστη για το μέγα και το τρισμέγα καλό που του έκαμε.
Ευεργέτησαν την οικουμένη αυτοί οι άγιοι , γιατί έκαναν, όπως λέει κι ο εθνικός
μας ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, έργον ίσον με τους αποστόλους κι
ακόμη παραπάνω…Η ορθοδοξία δεν διαιρεί, ούτε εξαφανίζει, αλλά ενώνει. Και κάνει
τους ανθρώπους να ισορροπούν και να έχουν αγαστή συνύπαρξη και συνεργασία.
….Να παρακαλέσουν, λοιπόν, κι εδώ
θα σταματήσωμε, οι άγιοι Κωνσταντίνος
και Ελένη τον φιλάνθρωπο Χριστό μας να στείλει πάλι τέτοιους και σπουδαίους
στην ανθρωπότητα, για να την τιμάν, να την ενώσουν, να την ανεβάσουν, και να
την κάνουν μία ποίμνη πια, υπό έναν ποιμένα, το Χριστό μας, για να έλθει ο παράδεισος
και να ανοίξει η βασιλεία του Θεού…Είμαστε όντως σε δύσκολους καιρούς, αδελφοί
μου. Και άφησαν την Ελλάδα ξέφραγο αμπέλι και μπήκαν όλοι εδώ και καλοί-αυτό
είναι ευχάριστο- αλλά και κακοί και δυσκολεμένοι- αυτό είναι το πρόβλημα. Και
ποιος μας φυλάττει; Ο Χριστός μας, η Παναγία μας, οι άγιοί μας, οι άγγελοι, ο
φοβερός Μιχαήλ στη Μυτιλήνη μας φυλάττει. Γι’ αυτό, να μην απελπιζόμεθα, γιατί
στο τέλος δε θα γίνει το θέλημα των δοκούντων άρχειν των εθνών, αλλά θα γίνει το θέλημα του εκ νεκρών
αναστάντος Κυρίου μας, Ιησού Χριστού. Θα γίνει η χάρη της Παναγίας
μας, της Κυράς και Δέσποινάς μας, η οποία κρυφά και φανερά μας προστατεύει και
μας οδηγεί ως οδηγήτρια στον Κύριο.
Αποσπάσματα από
απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του μακαριστού πατρός Ανανία Κουστένη, επιλεγμένα
από τα βιβλία του Λόγοι Β΄και Λόγοι Γ΄,
εκδόσεις Αρμός.
ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ
