Το σπήλαιο που φιλοξένησε το Θείο Βρέφος στην αρχαία Βαβυλώνα της Αιγύπτου
Ιωάννης Φουρτούνας αποκλειστικά στην Romfea.gr ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ
Όταν ο βασιλιάς Ηρώδης πληροφορήθηκε από τους μάγους ότι γεννήθηκε ο Χριστός, τους ζήτησε, όταν τον βρουν, να τον ενημερώσουν για να πάει δήθεν να τον προσκυνήσει. Στην πραγματικότητα όμως ήθελε να τον αφανίσει..
Γι’ αυτό και ένας άγγελος ειδοποίησε τον Ιωσήφ να παραλάβει το παιδίον και την μητέρα αυτού και να αναχωρήσει για την Αίγυπτο, ίνα πληρωθεί η γραφή η λέγουσα «Εξ Αιγύπτου εκάλεσα τον υιόν μου», (Ματθ. 2,15).
Πράγματι, όταν ο Ηρώδης είδε ότι ενεπαίχθη από τους μάγους έδωσε εντολή να σφαγούν όλα τα μικρά παιδιά από δύο ετών και κάτω στην πόλη της Βηθλεέμ, αλλά και σε όλες τις περιοχές γύρω από την πόλη (Ευαγγέλιο Ματθαίου, Β’ 13-18).
Ο μνήστωρ Ιωσήφ όμως με το Θείο Βρέφος και την μητέρα αυτού πορευόταν ήδη προς τη γη της Αιγύπτου μέσω της Γάζης, πέρασε από την περιοχή του Πηλουσίου όρους που είναι ανατολικά της σημερινής πόλεως του Πόρτ- Σάιντ και εισήλθε στη χώρα του Νείλου.
Μετά από διαφόρους σταθμούς που κατά την τοπική παράδοση έκαμαν κατά τη διαδρομή τους με κατεύθυνση το εσωτερικό της χώρας, βρήκαν φιλοξενία στην αρχαία πόλη της Βαβυλώνος όπου και υπάρχει έως σήμερα το σπήλαιον της διαμονής τους στην χώρα του Νείλου.
Η πόλη της Βαβυλώνος κτίστηκε από Ασσύριους αιχμαλώτους – γι αυτό και η ονομασία της Βαβυλών – που έφερε ως αιχμαλώτους ο βασιλεύς Σέσωστρις (12 δυναστεία), περιτειχιζόταν από υψηλό τείχος και ήταν εκεί που είναι σήμερα το Παλαιό Κάιρο στην πρωτεύουσα της Αιγύπτου.
Στην εποχή του Αυγούστου η πόλη με το φρούριό της ήταν η έδρα του ρωμαϊκού στρατού που εξασφάλιζε τον έλεγχο της περιοχής και την εμπορική οδό μεταξύ της κάτω και της άνω Αιγύπτου, ενώ οι Ρωμαίοι ανήγειραν πύργους για την προστασία της.
Τον παλαιό καιρό ο Νείλος περνούσε από εκεί, περιέβαλε την πόλη και καθιστούσε απροσπέλαστα τα τείχη της, μάλιστα στα υπόγεια της επιβλητικής ροτόντας του Αγίου Γεωργίου φαίνεται ως τα σήμερα η προβλήτα, στην οποία έδεναν τα πλοία που διέπλεαν τον Νείλο.
Από τους δύο πύργους που υψώνονταν εκατέρωθεν της επιβλητικής πύλης ο ένας είναι μισοερειπωμένος και είναι εκεί που σήμερα εδράζεται το κοπτικό μουσείο, ενώ ο άλλος ανακαινισθείς στις αρχές του 20ου αι. είναι η ροτόντα της Μονής του Αγίου Γεωργίου.
Μεταξύ αυτών των δύο πύργων βρίσκεται έως σήμερα το σπήλαιον της Φιλοξενίας της Παναγίας και του Θείου Βρέφους, στο κοιμητήριο των Ελλήνων στην Ιερά Πατριαρχική και Θεοβάδιστο Μονή του Αγίου Γεωργίου Παλαιού Καΐρου.
Η Παναγία ανεβαίνοντας τον Νείλο ποταμό σ’ εκείνο το σημείο βρήκε το φιλόξενο σπήλαιο, όπου και διέμεινε με το Θείο Βρέφος για δύο χρόνια, έως ότου έπαψε ο διωγμός του βασιλιά Ηρώδη και ο Ιωσήφ έλαβε την εντολή να επιστρέψει πίσω στην Ναζαρέτ.
Τα σπήλαιο βρισκόταν την παλιά εποχή δίπλα στις όχθες του Νείλου, πολύ πριν αλλάξουν τον ρου του ποταμού - ενώ σήμερα κυλάει μεταξύ της Γκίζας των Πυραμίδων και της Μονής του Αγίου Γεωργίου - και εντός των τειχών, όπου η διαμονή τους ήταν ασφαλής.
Το ενδιαίτημα της Παναγίας και του Θείου Βρέφους δέχεται ανά έτος πολλές χιλιάδες επισκέπτες –προσκυνητές, είναι δε ένας ιερός χώρος πολύ σημαντικός για τους χριστιανούς, ενώ η επίσκεψή του αποτελεί μία μοναδική πνευματική εμπειρία.
Για να το επισκεφθεί κανείς πρέπει φτάνοντας στην πρωτεύουσα της Αιγύπτου να πάει στο Παλαιό Κάιρο, στην ελληνική Μονή του Αγίου Γεωργίου και να κατευθυνθεί προς το κοιμητήριο των Ελλήνων και προς τον εκεί υπάρχοντα ναό της Παναγίας.
Ο ανακαινιστής της Μονής π. Αγαθάγγελος Ζαρίφης κατά τον μεσοπόλεμο εκαλλώπισε όλο το κοιμητήριο που είναι γεμάτο με περίφημα γλυπτά εις τους τάφους, και δίπλα στον ναό της Παναγίας ανακαίνισε το σπήλαιο εξωτερικά, όπως μαρτυρά και η εκεί επιγραφή:
«Το ιερόν και θεοβάδιστον τούτο προσκύνημα ανεσυστήθη βάσει των ιστορικών ιερών από αιώνων παραδόσεων και κατόπιν ανασκαφών επί πατριαρχίας Χριστοφόρου του Β΄ υπό του ηγουμένου Αρχιμανδρίτου Αγαθαγγέλου εν έτει 1941».
Στο εσωτερικό του ναού της Παναγίας πίσω από το ιερό υπάρχει στενός μικρός διάδρομος που σε οδηγεί προς το σπήλαιο, σε ένα χώρο όπου εις το μέσον υπάρχει το πηγάδι, από όπου σήμερα παίρνουν αγίασμα οι επισκέπτες και οι ευσεβείς προσκυνητές.
Ο χώρος έχει συντηρηθεί από τον ηγούμενο Αγαθάγγελο, έχει εμπλουτισθεί με μικρά παρεκκλήσια και εικόνες σχετικές με την φυγή του θείου Βρέφους, ενώ επιγραφές με αποσπάσματα από την Αγία Γραφή εισάγουν τον προσκυνητή στα ιστορικά πλαίσια της τότε εποχής, όπως και η εξής:
«Αυτού εις Αίγυπτον ήλθεν η Θεοτόκος μετά του ευλογημένου Υιού αυτής και μετά Ιωσήφ ίνα πληρωθεί ο λόγος του προφήτου εξ Αιγύπτου εκάλεσα τον υιόν μου, έξωθεν δε του Καΐρου είναι και η βρύσις όπου έπλυνεν η Θεοτόκος τα σπάργανα του Υιού αυτής».
Εκεί εις το σπήλαιον υπήρχε τα παλαιά χρόνια και η θαυματουργός εικόνα «της Παναγίας του Νείλου», καθόσον η Παναγία μας προστάτευε τους χωρικούς από τις πλημμύρες του Νείλου, εξάλλου γι αυτόν τον λόγο και ο ναός που είναι κτισμένος επάνω από το σπήλαιον είναι αφιερωμένος σε Αυτήν.
Αλλά και ο ανακαινιστής της Μονής π. Αγαθάγγελος Ζαρίφης ακούγοντας από τους παλαιούς για την εικόνα του Νείλου έδωσε την εντολή κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου να ξανααγιογραφηθεί αυτή η εικόνα της Παναγίας του Νείλου.
Εξάλλου, η φυγή εις την Αίγυπτον αποτελεί δημοφιλές θέμα της τοπικής εικονογραφίας γιατί αγγίζει κάθε ψυχή η ιστορία με την έλευση του Θείου Βρέφους και το πόσο δυσκολεύτηκαν στη διαδρομή, όσο και στην διαβίωσή τους.
Εις το εσωτερικό του σπηλαίου υπάρχει μία μικρή και στενή κλίμακα που οδηγεί με λίγα σκαλοπατάκια σε ένα σμικρότατο χώρο στο κάτω μέρος του σπηλαίου και εκεί λέγεται ότι διέμενε η Παναγία μας με το Θείο Βρέφος, χώρος ιερός όπου οι προσκυνητές προσεύχονται εκ βάθους καρδίας.
Η Αίγυπτος, που παλαιά κυνήγησε τους Εβραίους και τους επολέμησε, τώρα υποδέχεται τον Ιησού και του δίνει φιλοξενία, ενώ στη θέση του παλαιού διωγμού προσφέρει το σπήλαιο και την σωτήρια φιλοξενία προς τον Ιησού και την μητέρα αυτού.
Και ο Ιησούς έρχεται στη χώρα του Νείλου, ο Νείλος της δικαιοσύνης, ο Νείλος της θεϊκής αγάπης και της σωτηρίας όλων των ανθρώπων, που διέλυσε την παλαιά κατάρα των δέκα πληγών της φαραωνικής εποχής και στη θέση της τώρα σκορπίζει τη χαρά και την ευλογία.
Ο Νείλος πότιζε και ποτίζει τη χώρα της Αιγύπτου προσφέροντας τη ζωή, την τροφή και την υγεία των κατοίκων της, ο νέος Νείλος όμως δεν ποτίζει ξεραμένη γη και τους αγρούς της χώρας, αλλά τις ψυχές των ανθρώπων και προσφέρει την ψυχική σωτηρία τους.
Πράγματι, έκτοτε η θεοβάδιστος Αίγυπτος γίνεται χριστιανική, η Αλεξάνδρεια λάμπει στο στερέωμα της θεολογίας, εδώ γεννάται ο μοναχισμός, κατακλύζεται ο τόπος από πλήθος μεγάλων αγίων και τις χιλιάδες μοναχούς, με τις θαυμαστές ασκητικές μορφές της αιγυπτιακής ερήμου.