Μία προσφιλής εικόνα της Παναγίας τόσο γνωστή στους πιστούς είναι και η επιλεγομένη «Γλυκοφιλούσα». Πηγή εμπνεύσεως ή μάλλον μιμήσεως όλων αυτών είναι η γνωστή πρωτότυπη ιστορική Εικόνα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσης ως εφέστια της Ι.Μονής Φιλοθέου Αγίου Όρους.
Η ιστορία της Εικόνας αυτής έχει σχέση με την εικονομαχία. Επί αυτοκράτορος Θεοφίλου στις πρώτες δεκαετίες του ενάτου αιώνα η σύζυγος του Συμεών Πατρικίου Βικτωρία, ευσεβής και ενάρετη γυναίκα, είχε στο σπίτι της τη θαυμάσια αυτή Εικόνα. Όμως επειδή οι πολέμιοι των Εικόνων έψαχναν και στα σπίτια για Εικόνες και τις έκαιγαν και τιμωρούσαν και τους κατόχους, η γυναίκα αυτή με λύπη της αναγκάστηκε να την απομακρύνει. Παρέλαβε την Εικόνα και την πήγε στην ακροθαλασσιά της Κων/πόλεως, την ασπάστηκε για τελευταία φορά και δεήθηκε στην Παναγία να βρει τρόπο διαφυλάξεώς της. Έτσι την έβαλε στη θάλασσα. Παραδόξως η Εικόνα στάθηκε όρθια και άρχισε να πλέει στα νερά από το πέλαγος του Μαρμαρά προς τον Ελλήσποντο. Η ευσεβής γυναίκα ευχαρίστησε τη Θεοτόκο, γιατί κατάλαβε ότι θέλημά της ήταν να διασωθεί η Εικόνα.
Η Παράδοση αναφέρει ότι προσόρμισε στην ανατολική πλευρά του Άθωνα και συγκεκριμένα στο λιμένα της Ιεράς Μονής Φιλοθέου. Όμως εκείνη την εποχή η Φιλοθέου δεν είχε ακόμη ιδρυθεί. Έτσι η Εικόνα έμεινε άγνωστο πού 150 χρόνια. Κι όταν κτίστηκε η Μονή Φιλοθέου και ανασυγκροτήθηκε σε Κοινόβιο, έκανε την εμφάνισή της στο γιαλό. Οι Πατέρες την είδαν και κατέβηκαν κάνοντας λιτανεία, αφού φαινόταν ότι η Εικόνα ήθελε να παραδοθεί στη Μονή. Πλησιάζοντας την είδαν να αστράφτει και με τις πρώτες κινήσεις του ηγουμένου προς τη θάλασσα η Εικόνα παραδόθηκε στα χέρια του. Βγαίνοντας από τη θάλασσα στο σημείο που την εναπέθεσαν ανέβλυσε αγίασμα, το οποίο υπάρχει μέχρι σήμερα. Με δεήσεις και ευχαριστίες την εναπέθεσαν στον κεντρικό ναό της Μονής.
Η Εικόνα είναι αγιογραφημένη πάνω σε σκληρό και παχύ ξύλο και παρόλο που υπέστη πολλές ταλαιπωρίες, έχει τέτοια ζωντάνια σα να εξήλθε τώρα από τα χέρια του πιστού αγιογράφου. Για άγνωστο χρονικό διάστημα η Εικόνα εκτός από τα πρόσωπα ήταν επικαλυμμένη με αργυροεπίχρυσο κάλυμμα. Ο πρώην ηγούμενος της Φιλοθέου Γέροντας Εφραίμ το αφαίρεσε και φάνηκε το μεγαλείο της Γλυκοφιλούσας.
Πολλά είναι τα θαύματα της Γλυκοφιλούσης. Το 1713 απάντησε στις προσευχές του ευλαβούς εκκλησιάρχη Ιωαννικίου, που παρεπονείτο για την ένδεια του μοναστηρίου, διαβεβαιώνοντας τον ότι αυτή έχει την πρόνοια για τις υλικές ανάγκες της Μονής. Θα αναφέρουμε κι ένα που συνέβη το 1801. Ένας προσκυνητής, αφού είδε τα πολύτιμα τάματα που κρέμονταν από την Εικόνα, έβαλε στόχο να τα κλέψει. Έμεινε μέσα στο Ναό και όταν ο εκκλησιάρχης έκλεισε, ανενόχλητος έκλεψε και έφυγε για το λιμάνι της Μονής Ιβήρων. Εκεί βρήκε πλοιάριο που έφευγε για Ιερισσό. Αφού έπλευσε λίγο το πλοίο, παρά τον άριστο καιρό έμεινε ακινητοποιημένο στη θάλασσα. Όταν ο εκκλησιάρχης είδε τι είχε συμβεί, ο ηγούμενος έστειλε μοναχούς προς διάφορες κατευθύνσεις. Δύο πήγαν στο λιμάνι της Ιβήρων, είδαν ακίνητο το πλοίο, κατάλαβαν τι συνέβη, μπήκαν σε κάποια βάρκα και έφτασαν στο πλοίο. Έντρομος ο ιερόσυλος ζήτησε συγχώρηση, και οι μοναχοί φάνηκαν μεγαλόψυχοι και δε θέλησαν να υποστεί τιμωρία ο κλέφτης.
Το Αγίασμα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας
