Με την ευκαιρία του εφετινού εορτασμού της Θαυματουργής εικόνας του Πρωτάτου «Άξιόν εστιν», αναφέρουμε την θαυμαστή ιστορία ενός αντιγράφου της, που υπήρχε στη Μικρά Ασία και μεταφέρθηκε μετά την καταστροφή από τους πρόσφυγες στην Ελλάδα.
Το κείμενό μας αυτό ας θεωρηθεί και μια μικρή συμβολή για τα 60 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή*.
Στα χρόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, λίγο πριν τη μεγάλη καταστροφή της Χίου, το νησί λεηλατήθηκε από τους Τούρκους που ερήμωσαν τα πλούσια μοναστήρια του. Προσπαθώντας να γλυτώσουν δυο Έλληνες συνάντησαν ένα Τούρκο, που τους πρόσφερε μια εικόνα, λέγοντας:
– Πάρετε αυτή τη Μεριέμ, (οι Τούρκοι αποκαλούν την Παναγία Μεριέμ, δηλαδή Μαρία).
Φοβισμένοι οι Έλληνες έμειναν διστακτικοί, για να ακούσουν απ’ τον Τούρκο:
– Προσπάθησα μ’ ένα τσεκούρι να κομματιάσω την εικόνα, για να βάλω τα σανίδια στη φωτιά. Το τσεκούρι έπεσε πολλές φορές πάνω στην εικόνα, αλλά η εικόνα δεν έπαθε τίποτε. Κοίταξα καλά την εικόνα και είδα το εικονιζόμενο πρόσωπο να μου χαμογελά. Κατάλαβα ότι η πίστη σας είναι μεγάλη και ότι η εικόνα αυτή δεν πρέπει να καταστραφεί. Πάρετε την εικόνα και να την βάλετε στην εκκλησία σας.
Συγκινημένοι οι Έλληνες σταυροκοπήθηκαν, ασπάσθηκαν την εικόνα της Ελεούσας, την έκρυψαν σ’ ένα σακκί και ξεκίνησαν για την πατρίδα τους, το Ρεϊζδερέ Μικράς Ασίας.
Η εικόνα τοποθετήθηκε στο ναό της μονής του Αγίου Νικολάου, όπου «γρήγορα έγινε η παρηγοριά των δυστυχισμένων, ο γιατρός των ασθενών και η σκέπη των κατατρεγμένων».
Από τότε «ο γιατρός και τα φάρμακα για τους Ρεϊζδεριανούς ήταν η Ελεούσα. Κάθε μεγάλη ανάγκη τους εύρισκε γονατισμένους μπροστά στην εικόνα Της να ζητούν βάλσαμο για τον πόνο τους και δύναμη για τις συμφορές τους… Η πίστη η βαθειά και η απέραντη στη δύναμή Της, έδωσε υγεία σε πολλούς».
*Τις πληροφορίες παίρνουμε κυρίως από το βιβλίο της Μαρίας Μαθιουδάκη-Δραγασάκη, η “Κωμόπολις Ρεϊσδερέ της Μ. Ασίας και η Ελεούσα, μελέτη ιστορικο-λαογραφική, Ηράκλειον 1973”.
(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Από το κείμενο του Μοναχού Μωυσή Αγιορείτη, η “Θαυμαστή ιστορία ενός αντιγράφου της εικόνας του ‘Άξιόν εστιν’», όπως δημοσιεύεται στο Διμηνιαίο Αγιορειτικό Δελτίο, “Πρωτάτον”, τεύχος 5ο, Ιούνιος-Ιούλιος, 1983.
