Χθες το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας κατέγραψε τέσσερις παραβιάσεις στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο από τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, περιστατικά που εντάσσονται σε ένα ευρύτερο μοτίβο αυξημένης παρουσίας UAVs στην περιοχή τις τελευταίες εβδομάδες.
Τα μη επανδρωμένα της νέας γενιάς που περιλαμβάνονται σε αυτές τις κινήσεις δεν είναι απλά μικρά κατασκοπευτικά μέσα χαμηλού κόστους αλλά πλατφόρμες με εκτεταμένες δυνατότητες επιτήρησης και επιχειρησιακής αυτονομίας, σχεδιασμένες να λειτουργούν μακριά από την οπτική γραμμή ελέγχου και για πολλαπλές ώρες, γεγονός που προσδίδει διαφορετικό επίπεδο ρίσκου και πίεσης στην περιοχή.
Τα drones που παραβίασαν χθες το Αιγαίο ήταν της πρώτης γενιάς Bayraktar TB2, πλατφόρμες μέσης-altitude και μεγάλης αντοχής που σχεδιάστηκαν για επιτήρηση και στοχευμένες επιθέσεις. Το σκάφος έχει μήκος περίπου 6,5 μέτρα και άνοιγμα φτερών 12 μέτρων, μέγιστο βάρος απογείωσης γύρω στα 700 κιλά και ωφέλιμο φορτίο κοντά στα 150 κιλά, στοιχεία που του επιτρέπουν να μεταφέρει αισθητήρες και μικρά κατευθυνόμενα όπλα. Η αυτονομία πτήσης φτάνει στις 24–27 ώρες, το επιχειρησιακό ύψος υπηρεσίας αγγίζει τα 8.000–8.200 μέτρα και η μέγιστη ταχύτητα κυμαίνεται περί τους 120 κόμβους, προσφέροντας ικανότητα μακράς παραμονής πάνω από περιοχές ενδιαφέροντος.
Το σύστημα ελέγχεται από κινητό σταθμό εδάφους που διαχειρίζεται πολλαπλά UCAV ταυτόχρονα και βασίζεται αρχικά σε γραμμή οπτικής σύνδεσης για δεδομένα και έλεγχο, με όριο περίπου 150–300 χιλιομέτρων χωρίς δορυφορική σύνδεση, αν και υπάρχουσες διαμορφώσεις υποστηρίζουν πλέον SATCOM για επέκταση του βεληνεκούς.
Ο αισθητήρας τους συνήθως περιλαμβάνει περιστρεφόμενη κάμερα ηλεκτροοπτικού/υπέρυθρου τύπου με δυνατότητα παρακολούθησης και λέιζερ-σχεδίασης για καθοδήγηση όπλων. Σε όπλιμη διαμόρφωση, το TB2 φέρει έως τέσσερα σημεία στήριξης για μικροβόμβες και καθοδηγούμενα βλήματα όπως τα τουρκικά MAM-C και MAM-L, ενώ μπορεί να προσαρμοστεί και για άλλες ρουκέτες ή αντιθερμαλικές νάρκες μικρού βεληνεκούς.
Η τακτική χρήση των TB2 στο Αιγαίο είναι πρωτίστως συλλογή πληροφοριών και επιτήρηση, όμως η δυνατότητα όπλισης τους αυξάνει τη στρατηγική πίεση και περιορίζει τις επιλογές απόκρισης, αφού η κατάργηση ή παρεμβολή στα links απαιτεί προσοχή για να αποφευχθεί η κλιμάκωση. Οι βασικές ευπάθειες τους παραμένουν στον συνδετικό κρίκο και στους αισθητήρες, γι’ αυτό λύσεις ηλεκτρονικού πολέμου, παρεμβολής και συστήματα εκ των προτέρων ανίχνευσης μειώνουν σημαντικά την αποτελεσματικότητά τους.
Η ύπαρξη δορυφορικής επικοινωνίας στα συστήματα ελέγχου επιτρέπει αποστολές πέρα από την άμεση περιοχή κάλυψης των επίγειων σταθμών, ενώ οι δυνατότητες επιχειρήσεων από πλωτές πλατφόρμες προσφέρουν ευελιξία σε θαλάσσια περιβάλλοντα.
Η συνύπαρξη αυτών των τεχνικών χαρακτηριστικών μετατρέπει τις πτήσεις σε μέσο συνεχούς συλλογής πληροφοριών, σε εργαλείο χαρτογράφησης και παρακολούθησης κινήσεων αλλά και σε μηχανισμό πίεσης που, ακόμη και χωρίς άμεση επιθετικότητα, αυξάνει την ανάγκη για επιχειρησιακή εγρήγορση από την άλλη πλευρά.
Από την ελληνική σκοπιά, οι εγγεγραμμένες παραβιάσεις και η χρήση UCAVs αναδεικνύουν την ανάγκη για αναβάθμιση των μέσων ανίχνευσης και αντιμετώπισης των μη επανδρωμένων συστημάτων, τόσο σε επίπεδο ραντάρ και αισθητήρων όσο και σε επίπεδο ηλεκτρονικού πολέμου που να περιλαμβάνει λύσεις παρεμβολής επικοινωνιών και έλεγχο των συστημάτων καθοδήγησης.
Παράλληλα, η ύπαρξη φορτίου ωφέλιμου βάρους και πολλαπλών σημείων όπλισης στα εν λόγω UAVs αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο μελλοντικής όπλισης σε επιθετικές αποστολές, που θα αναβαθμίσει την τακτική σοβαρότητα κάθε νέας παραβίασης. Η διαχείριση αυτής της κατάστασης απαιτεί ισορροπία ανάμεσα στην άμεση επιχειρησιακή αντίδραση και στη διπλωματική διαχείριση, καθώς κάθε μέτρο απόκρισης μπορεί να προκαλέσει κλιμάκωση αλλά και να σταλεί μηνύματα αποτροπής.
