Ο λογισμός μου λέει ότι:
Δεν θα ενεργούσε ως πολιτικός ούτε ως διπλωμάτης· θα παρέμενε ο ποιμήν της αληθείας, πράος στην καρδιά αλλά ακλόνητος στην πίστη. Δεν θα φοβόταν να συναντήσει κανέναν – ούτε τον σημερινό Πάπα – διότι ο άγιος δεν τρέμει την παρουσία του άλλου· τρέμει μόνο τη νοθεία της πίστεως. Θα δεχόταν, λοιπόν, τον οποιονδήποτε με φιλοξενία και αγάπη, όχι για επιφανειακές συμφιλιώσεις, αλλά για να μαρτυρήσει «εν πραότητι» την Ορθόδοξη αλήθεια, όπως ακριβώς έπραξε και στη Νίκαια.
Το μήνυμά του προς τους σημερινούς ιεράρχες δεν θα ήταν μήνυμα φόβου ούτε μήνυμα άκριτης συνάφειας, αλλά λόγος σταθερός και φωτισμένος:
Να μην υποτάξουν την αγάπη στην αλήθεια, ούτε όμως και την αλήθεια στην σκληρότητα. Να ομιλούν με σεβασμό, να δέχονται τον διάλογο, αλλά να μην παραχωρούν «ουδὲ ιώταν» από το ορθόδοξο φρόνημα. Να θυμούνται ότι η ενότητα της Εκκλησίας δεν χτίζεται με συμφωνίες γραφείων, αλλά με αλλά με κοινή πίστη και κοινό φρόνημα, καρπός μετανοίας και χάριτος.
Έτσι ο Άγιος Νικόλαος θα έλεγε σήμερα: «Σταθήτε τεθεμελιωμένοι· ἡ ἀγάπη ὡς χείρ προτείνεται, ἀλλ’ ἡ πίστις ὡς πυλώνας μένει ἀμετακίνητος».
Θα μπορούσε να μου αντιτάξει κάποιος:
Ο Άγιος Νικόλαος στη Νίκαια χαστούκισε τον αιρετικό Άρειο που επέμενε στην αίρεσή του. Δεν θα έκανε το ίδιο στον Πάπα που και αυτός εμμένει στην αίρεσή;
Ο Άγιος Νικόλαος δεν είναι πρότυπο μιμήσεως ως προς την χειρονομία, αλλά ως προς το φρόνημα, τη ζέση της πίστεως και την άσβεστη αγάπη προς την αλήθεια.
Το επεισόδιο της Νικαίας, όποια ιστορική βαρύτητα κι αν του προσδίδουμε, δεν αποτελεί εντολή προς τους επισκόπους να ενεργούν με θυμό, αλλά μαρτυρία του πόσο βαθιά τον επηρέασε η βλασφημία κατά του Χριστού. Η Εκκλησία άλλωστε μνημονεύει ότι οι Πατέρες τον επέπληξαν γι’ αυτή την πράξη, και εκείνος μετανοημένος την υπέμεινε. Κατά την αγιολογική παράδοση, οι Πατέρες της Συνόδου τον ελέγχουν και του αφαιρούν προσωρινά τα αρχιερατικά διάσημα. Κατόπιν, κατόπιν θεϊκής αποκαλύψεως («εν οράματι») σε ορισμένους Πατέρες, τα άμφια αποδίδονται πάλι στον Άγιο.
Άρα, τι θα έκανε σήμερα ο Άγιος Νικόλαος απέναντι στον Πάπα;
Όχι, δεν θα χαστούκιζε κανέναν.
Θα «χαστούκιζε» μόνο την πλάνη με τον λόγο της αληθείας.
Θα στεκόταν ενώπιον του Πάπα με παρρησία, με απόλυτη ευγένεια αλλά και απόλυτη ευθύτητα. Θα έλεγε καθαρά στη γλώσσα της εποχής του: «Η αγάπη τιμάται, όταν η αληθεια βασιλεύῃ· η ενότητα καρποφορεί, μόνον όταν η πίστις μένει ακεραία».
Θα δεχόταν τον διάλογο, όχι για να συμβιβάσει την Ορθοδοξία, αλλά για να καλέσει τον άλλον σε μετάνοια και επιστροφή στην κοινή πίστη της πρώτης Εκκλησίας.
Και προς τους σημερινούς ιεράρχες θα έστελνε μήνυμα όχι σωματικής αντιπαράθεσης, αλλά πνευματικής ανδρείας: «Μη φοβηθήτε· μιλήσατε με αγάπη, αλλὰ μη νοθεύσετε την πίστιν. Τίποτε σκληρὸ κατὰ προσώπου· αλλὰ όλη η οξύτης εις την ομολογίαν της Αληθείας».
Έτσι θα ενεργούσε ο Άγιος: με καρδιά ανοιχτή σε όλους, και με πίστη που δεν υποχωρεί σε τίποτε.
Μπορεί πάλι να κάνω και λάθος, με αυτά που θα έβλεπε και θα άκουγε ίσως έπαιρνε φραγγέλιο.
Εσείς τι λέτε;
