1960 παιδάκι με πήγε ο παππούς μου στο χωριό του και μου έδειξε την Εκκλησία του ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ που μέσα στο Ιερό της, όταν ήταν παπαδάκι του εμφανίστηκε ο ΑΓΙΟΣ

 

Αυτός ο ΑΓΙΟΣ μαζί με την ΠΑΝΑΓΙΑ  διέσωσε τον Κωνσταντίνο Μίσιο στο Αλβανικό Μέτωπο , μετά στην Γερμανική και Βουλγαρική Κατοχή και λίγο πριν αναχωρήσει από την ζωή του εμφανίστηκε η ΠΑΝΑΓΙΑ και του είπε:"όσοι πολέμησαν το 40 είναι παιδιά μου,  θα σε πάρω μόλις μπει η γιορτή μου" και τον παρέλαβε την  1η Αυγούστου, όταν ξεκινούσε ο Δεκαπενταύγουστος.

Μπορεί από τον πατέρα μου να είμαι Μικρασιάτης της Ιωνίας, αλλά από την μάνα μου είμαι συνδεμένος άρρηκτα με την Μακεδονία ..έτσι σήμερα επιτρέψατε μας αυτή την αναδρομή μέσα στην ιστορία γιατί την θεώρησα μια προσωπική ανάγκη να πούμε και να δούμε όμορφα πράγματα , όμορφα και μαρτυρικά μέρη σε μια εποχή που τα σκιάζει το πέπλο του αντίχριστου πνεύματος.

ΣΤΩΜΕΝ καλώς 

Δρ. Κωνσταντίνος Βαρδάκας   

ΕΝΑ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΜΝΗΜΗΣ -  ΙΣΤΟΡΙΑΣ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ - ΠΙΣΤΗΣ

 σε κάθε εκκλησάκι της Ελληνικοτάτης Μακεδονίας μας αδιατάρακτη η ιστορική συνέχεια 

Ο εξοχικός ναός της Αναστάσεως του Κυρίου στον Γέρμα Καστοριάς {+ 13 Σεπτεμβρίου}.

Ο εξεταζόμενος ναός
τής Αναστάσεως του Κυρίου.

Οι ευσεβείς κάτοικοι του Γέρμα Καστοριάς, από την εποχή ίδρυσης του χωριού τους (15^ος αιών;) κι έως τα τέλη του 19^ου αιώνα, εόρταζαν το Πάσχα στην όμορφη εξοχική περιοχή «Πηγαδάκι» του βουνού «Πάσχος». Εκεί είχαν κτίσει ένα μικρό εξωκκλήσι αφιερωμένο στην Ανάσταση του Χριστού και τελούσαν εντός του την ιερή ακολουθία της Δεύτερης Ανάστασης. Το εν λόγω εξωκκλήσι το κατέστρεψαν ολοσχερώς οι Τούρκοι περί το τέλος του 19^ου αιώνα κι έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη του.

Ύστερα από εκατό χρόνια περίπου, το έτος 1977 (;), ο αείμνηστος Γερμανιώτης Λάζαρος Βούρδας είδε ένα αποκαλυπτικό ενύπνιο για το σημείο ύπαρξης των ερειπίων του αναφερόμενου ναΐσκου και κατόπιν τούτου παρακίνησε κι έπεισε μερικούς κατοίκους του Γέρμα να σκάψουν εκεί για να τα βρούνε. Και αυτό έγινε επιτυχώς. Έσκαψαν όπου τους υπέδειξε ο ευλαβής Λάζαρος και  βρήκαν τα θεμέλια του ναού.

Η εικόνα της Αναστάσεως  του Χριστού,
αφιέρωμα της αείμνηστης Ζωής Κυρατζή
εις μνήμη του συζύγου της Ιωάννη.

Αμέσως μετά την εύρεση του ερειπωμένου ναού, ο αείμνηστος Γερμανιώτης αγρονόμος Πρόδρομος Θεοχάρης πήρε την πρωτοβουλία να ανεγείρει έναν νέο σύγχρονο ναό πλησίον του πρώτου. Και πράγματι, τον ανήγειρε με τη συμπαράσταση όλων των απανταχού ευρισκόμενων Γερμανιωτών εντός 2 – 3 ετών, σε κτήμα που δώρισε γι’ αυτόν τον σκοπό ο αείμνηστος Αριστοτέλης Κουτσούκης.

Ο θεματικός ναός, στα πρώτα χρόνια μετά την ανέγερσή του πανηγύριζε την Τρίτη ημέρα του Πάσχα (Τρίτη της Διακαινησίμου), ενώ τελευταίως πανηγυρίζει στις 13 Σεπτεμβρίου, ημέρα Ανάμνησης των εγκαινίων του Ιερού ναού Αναστάσεως του Κυρίου Ιεροσολύμων, οπότε τελείται σ’ αυτόν Θεία Λειτουργία, την οποία παρακολουθούν πολλοί κάτοικοι του Γέρμα που μεταβαίνουν πρόθυμα εκεί με τα αυτοκίνητά τους.

Για την ιστορία αναφέρουμε, ότι το ναό έκτισε ο άριστος μάστορας Κότσιος Τσαχτσίρας, τα οικοδομικά του υλικά τα μετέφερε εκεί με το όχημά του ο κ. Σταύρος Κωστόπουλος, πρώτοι δωρητές του υπήρξαν οι αδελφοί Δημητρίου Γκίνου, κάτοικοι Καναδά, και αμισθί εργαζόμενοι ήταν οι Γερμανιώτες, Νίκος Αχ. Πρώιος, Δημήτριος Μπατσούκας, Ζήσης Δαραβίγκας, Τριαντάφυλλος Αλεξίου και αρκετοί άλλοι, των οποίων τα ονόματα γνωρίζει ο Κύριος.

Σημείωση Το βουνό «Πάσχος» έλαβε αυτήν την ονομασία, επειδή στις πλαγιές του εόρταζαν παραδοσιακά οι παλαιοί Γερμανιώτες το λαμπρό Πάσχα.

Γιώργος Τ. Αλεξίου.

Το τέμπλο του ιερού ναού Αναστάσεως του Κυρίου.

Τα ερείπια του παλαιού ναού.

Ο άξιος  ιερέας του Γέρμα π. Αθανάσιος Στυλιάδης
τελών τη Θεία Λειτουργία στο ναό της Αναστάσεως.

Η εικόνα του Χριστού, 
δωρεά κ. Ιωάννου Τζήμα
εις μνήμην των γονέων του.

Άποψη του ναού της Αναστάσεως του Κυρίου.

Η εικόνα της Παναγίας,
δωρεά της οικογένειας
Αριστείδη  Αθ. Σανάτσιου.

Η εικόνα του αγίου Ιωάννου Προδρόμου,
αφιέρωμα του κτήτορα του ναού
αείμνηστου Πρόδρομου Θεοχάρη.

Όμορφο αγριολούλουδο που ανθίζει πέριξ του ναού.

Και άλλη άποψη του ναού της Αναστάσεως.

πηγή ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ

Ο Γέρμας είναι οικισμός της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς στη Μακεδονία. Διοικητικά ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Ίωνος Δραγούμη του Δήμου Άργους Ορεστικού.^[1] Το χωριό Γέρμας πήρε το όνομά του από τον Μακεδονομάχο Νικόλαο Τσοτάκο, ο οποίος είχε το ψευδώνυμο Καπετάν Γέρμας, λόγω της καταγωγής του από τη Γέρμα Λακωνίας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021 το χωριό έχει 380 μόνιμους κατοίκους.^[2] Η πρώην ονομασία του χωριού ήταν Λόσνιτσα.^[3]

Οι κάτοικοι του Γέρμα είναι Μακεδόνες γηγενείς και ομιλούν ένα γλωσσικό ιδίωμα, που ανήκει στα Βόρεια ελληνικά ιδιώματα. Ο γλωσσολόγος και ακαδημαϊκός Νικόλαος Ανδριώτης, ο οποίος μελέτησε το εν λόγω ιδίωμα, αναφέρει, ότι αυτό παρουσιάζει φωνητικούς και λεξιλογικούς αρχαϊσμούς, που αποδεικνύουν, ότι η περιοχή του Γέρμα ήταν ανέκαθεν ελληνόφωνη.^[4]

Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 777 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας στο όρος Άσκιο.

Ο Γέρμας πρωτοκατοικήθηκε κατά τη Νεολιθική εποχή. Αυτό το μαρτυρούν τρεις προϊστορικές ακροπόλεις, που βρίσκονται στα νότια του χωριού, και συγκεκριμένα, δύο στην τοποθεσία «Μελίσσι» και μία στην τοποθεσία «Καστρί».

Στα χρόνια των Μακεδόνων βασιλέων Φιλίππου Β΄ και Μεγάλου Αλεξάνδρου υπήρχε στον Γέρμα ένας σημαντικός οικισμός, στην τοποθεσία «Μπίλια – Κεράσοβο». Εκεί σώζονται πάμπολλα ερείπια της Ελληνιστικής, Ρωμαϊκής και Πρωτοβυζαντινής περιόδου. Ο οικισμός αυτός, που κατά την παράδοση υπήρξε η πρώτη έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης, καταστράφηκε γύρω στο έτος 500 μ. Χ., απ’ τους Γότθους του Αλάριχου.^[4]

Κατά τους πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας, οι κάτοικοι του Γέρμα ήταν διασκορπισμένοι στα γύρω δασωμένα όρη και διέμεναν σε μικρούς κτηνοτροφικούς οικισμούς. Οι σπουδαιότεροι απ’ τους οικισμούς αυτούς ήταν, η Λόσνιτσα, η Πυράσσα, ο Άι-Λιας, η Κρανιά και ο Πόρος. Περί το έτος 1650 μ. Χ., οι κάτοικοι όλων των προαναφερόμενων οικισμών συγκεντρώθηκαν, για περισσότερη ασφάλεια, κι εγκαταστάθηκαν στη Λόσνιτσα. Τότε έκτισαν σ’ αυτήν δύο ορθόδοξους ναούς, τον Άγιο Γεώργιο, εντός του οικισμού, και τον Άι-Θανάση στον ομώνυμο λόφο. 

Κατά τη 15ετία 1763 – 1777, επισκέφτηκε τον Γέρμα δύο φορές ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Στην πρώτη επίσκεψή του ο Πατροκοσμάς ίδρυσε το σχολείο του χωριού, που συνεχίζει μέχρι σήμερα αδιάκοπα τη λειτουργία του.^[4] 

Το έτος 1761 οι κάτοικοι επέκτιναν τον ενοριακό ναό του Αγίου Γεωργίου και λίγο αργότερα, το 1775, τον στόλισαν με ξυλόγλυπτο τέμπλο και φορητές εικόνες μεταβυζαντινής τέχνης.^[5]

Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821, πολλοί νέοι του Γέρμα έλαβαν τα όπλα εναντίον των Οθωμανών και αρκετοί έχυσαν το αίμα τους για την ελευθερία. Απ’ αυτούς μνημονεύονται τρεις, ο Μίσιος, που φονεύτηκε στη Νάουσα, και ο Δόβας και ο Κατσιάπης, που έπεσαν κατά την ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου.

Στην επανάσταση που κήρυξαν οι Μακεδόνες το 1878, για να ενωθεί η ιδιαίτερη πατρίδα τους με την Ελλάδα και ν’ αποτραπεί η ίδρυση της «Μεγάλης Βουλγαρίας», οι κάτοικοι του Γέρμα πρωτοστάτησαν. 

Ο εκπρόσωπός τους ιερέας Απόστολος Ζουντίκος υπόγραψε εκ μέρους τους κι έστειλε, μαζί με άλλους κατοίκους της Ιεράς Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης, έντονη διαμαρτυρία προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, για την τότε σχεδιαζόμενη προσάρτηση των μακεδονικών εδαφών στο Βουλγαρικό κράτος.^[5]

Ο Γέρμας στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα 1904 – 1908, υπήρξε η βάση και το κρησφύγετο πολλών ελληνικών ανταρτικών σωμάτων, που μάχονταν στις γύρω του επαρχίες Καστοριάς, Φλώρινας και Κοζάνης. 

Στην περιοχή του διεξήχθηκαν κατά την περίοδο αυτή σημαντικές μάχες, κυρίως μεταξύ Ελλήνων και Οθωμανών. Απ’ αυτές, η φονικότερη και πλέον καταστροφική για τους Μακεδονομάχους, ήταν η λεγόμενη «Μάχη του Καλογερικού», κατά την οποίαν έπεσε ηρωικά μαχόμενος ο οπλαρχηγός Νικόλαος Τσοτάκος (Καπετάν Γέρμας), καθώς και 21 από τους άνδρες του.

 Όλοι οι νεκροί ενταφιάστηκαν στη Λόσνιτσα, η οποία μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας έλαβε την ονομασία. «Γέρμας», προς τιμήν του αναφερόμενου ήρωα Καπετάνιου.

Το χωριό Γέρμας απελευθερώθηκε στις 13 Οκτωβρίου 1912, απ’ το ένοπλο σώμα του Μακεδονομάχου Στέφανου Γρηγορίου (Καπετάν Στέφου). 

Αργότερα, κατά την εκστρατεία στη Μικρά Ασία (1920 - 1922), αρκετοί στρατιώτες απ’ τον Γέρμα έλαβαν μέρος σ’ αυτήν και πολέμησαν ηρωικά. Ένας απ’ τους εν λόγω γενναίους στρατιώτες, ο Γεώργιος Πρώιος, φονεύτηκε στη μάχη του ποταμού Σαγγάριου.

Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940 - 41, πολλοί κάτοικοι του χωριού πολέμησαν με αυτοθυσία στα βουνά της Αλβανίας, απ’ όπου γύρισαν όλοι ζωντανοί.

Στα χρόνια της Κατοχής 1941 - 1944, οι κάτοικοι υπόφεραν πολύ απ’ τους Γερμανούς, Ιταλούς και Κομιτατζήδες, και θρήνησαν 10 νεκρούς συγχωριανούς τους. Αμέσως μετά, κατά τον Εμφύλιο πόλεμο (1946 - 1949), ο Γέρμας βρέθηκε στο επίκεντρο των συγκρούσεων και γι’ αυτό είχε πολλές απώλειες, μέτρησε συνολικά 48 νεκρούς, άνδρες και γυναίκες. ΠΗΓΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ