ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΤΕΡΜΑ ΠΛΕΟΝ ΣΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΕ ΜΕ ΦΤΗΝΟ ΡΩΣΙΚΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ--ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΣΟΒΑΡΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ
Η γραμμή ζωής της ΕΕ για φθηνό φυσικό αέριο μόλις παραδόθηκε στο Πεκίνο. Με τρεις υπογραφές, η Ρωσία, η Κίνα και η Μογγολία ανακατεύθυναν μισό αιώνα ενεργειακής ιστορίας προς τα ανατολικά.
Την Τρίτη, οι τρεις χώρες υπέγραψαν ένα νομικά δεσμευτικό μνημόνιο για τον αγωγό Power of Siberia 2 – έναν αγωγό μήκους περίπου 2.600 χλμ., με εκτιμώμενο κόστος περίπου 13,6 δισ. δολάρια, ο οποίος θα μεταφέρει 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου κάθε χρόνο μέσω της Μογγολίας στην βιομηχανική καρδιά της βόρειας Κίνας.
Αν και η δομή της τιμολόγησης δεν έχει ακόμη καθοριστεί, οι υπογράφοντες έχουν ουσιαστικά αναδιαμορφώσει τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης.
Για δεκαετίες, αυτό το φυσικό αέριο ήταν το στήριγμα της γερμανικής και της δυτικοευρωπαϊκής βιομηχανίας, μεταφερόμενο από τα ρωσικά κοιτάσματα Yamal στην Αρκτική μέσω του Nord Stream 1 απευθείας στη Γερμανία. Τώρα, η ίδια προμήθεια ανακατευθύνεται προς τα ανατολικά.
* * *
Μα δεν υπάρχει ήδη ένας αγωγός;
Ναι. Ο αγωγός Power of Siberia 1, ο οποίος τέθηκε σε λειτουργία το 2019, εκτείνεται ανατολικά από τη Γιακουτία έως τη βορειοανατολική Κίνα.
* * *
Επομένως, τι κάνει αυτή τη συμφωνία διαφορετική;
Το Power of Siberia 2 (POS2) είναι διαφορετικό: θα ακολουθεί μια πιο άμεση διαδρομή μέσω της Μογγολίας, η οποία επίσης θα αποκτήσει πρόσβαση στο φυσικό αέριο καθώς και τα έσοδα από τη διαμετακόμιση. O POS2 θα αξιοποιεί τα κοιτάσματα Yamal στη δυτική Σιβηρία που κάποτε συνδέονταν με τη Γερμανία μέσω των αγωγών Nord Stream και Yamal-Europe.
Σε αντίθεση με το POS1, το οποίο τροφοδοτείται από τα ρωσικά κοιτάσματα που βλέπουν προς την Ασία, το POS2 θα αντλεί φυσικό αέριο από τα αποθέματα της Αρκτικής που κάποτε τροφοδοτούσαν τα εργοστάσια της Ευρώπης. Με άλλα λόγια, κλείνει το κεφάλαιο της Ευρώπης ως κύριου πελάτη του ρωσικού φυσικού αερίου και καθιερώνεται η Κίνα ως η νέα βασική αγορά.
* * *
Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα;
Το μνημόνιο που υπογράφηκε χθες είναι δεσμευτικό, αλλά εξακολουθεί να είναι ασαφές. Βασικές λεπτομέρειες, όπως οι τύποι τιμολόγησης, οι χρηματοδοτικές δομές και οι προθεσμίες κατασκευής, δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί. Ένα πράγμα είναι όμως σαφές: το φυσικό αέριο, που κάποτε αποτελούσε τη ραχοκοκαλιά της ανάπτυξης της ΕΕ, θα διοχετεύεται πλέον σε αγωγούς που διασχίζουν την Μογγολία προς την Κίνα. Για τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, δεν πρόκειται απλώς για απώλεια εφοδιασμού, αλλά για δομική τομή: η εποχή του φθηνού σιβηριανού φυσικού αερίου για την Ευρώπη έχει τελειώσει.
Ένας εντελώς νέος ενεργειακός χάρτης
Εκτός από την υπογραφή της συμφωνίας Power of Siberia 2, η Μόσχα δεσμεύτηκε επίσης να αυξήσει τις ροές στις υπάρχουσες γραμμές.
Οι όγκοι POS1 θα αυξηθούν από 38 σε 44 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως – περίπου το ένα τέταρτο του όγκου που αγόραζε κάποτε η ΕΕ από τη Ρωσία. Η γραμμή της Άπω Ανατολής της Ρωσίας, που μεταφέρει φυσικό αέριο από τα μεγα-έργα της Σαχαλίνης, θα αυξηθεί από 10 σε 12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα – περίπου το ένα δέκατο του όγκου που η Ευρώπη αγόραζε ετησίως από τη Μόσχα.
Αλλά το μεγάλο νούμερο είναι το Power of Siberia 2: 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, ελαφρώς λιγότερο από ό,τι μετέφερε κάποτε ο αγωγός Nord Stream 1 στη Γερμανία πριν ανατιναχθεί.
Συνολικά, η Κίνα θα εισάγει πάνω από 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου κάθε χρόνο – ποσότητες συγκρίσιμες με τις ροές που για δεκαετίες στήριζαν τη βιομηχανική βάση της Ευρώπης.
Για την ΕΕ, ο συμβολισμός είναι σκληρός. Τα ίδια συστατικά από την Αρκτική που οδήγησαν στην μεταπολεμική άνθηση και διατήρησαν την ανταγωνιστικότητα των γερμανικών εργοστασίων προορίζονται τώρα για την Κίνα.
Και αυτό τι σημαίνει για την ΕΕ;
Η ΕΕ προσπάθησε να αποκοπεί από τον εφοδιασμό της Ρωσίας μετά το 2022, σε μια ρήξη που φέρεται να υποστηρίχθηκε σιωπηρά από το ΝΑΤΟ. Από τότε, η Ένωση αναγκάστηκε να αγοράζει αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) σε πολύ υψηλότερες τιμές από το ρωσικό αέριο που μεταφέρεται μέσω αγωγών, προκαλώντας κρίση στις τιμές της ενέργειας σε ολόκληρη την Ένωση και συμβάλλοντας στην ύφεση της Γερμανίας.
Με την υπογραφή της συμφωνίας Power of Siberia 2, η επιλογή της αναστροφής της πορείας και της επανασύνδεσης της Ευρώπης με το ρωσικό φυσικό αέριο πλέον ουσιαστικά εξαφανίζεται.
Ο υπολογισμός του Πεκίνου
Για χρόνια, οι Κινέζοι ηγέτες δίσταζαν. Το Πεκίνο ανησυχούσε για το ενδεχόμενο να καταστεί υπερβολικά εξαρτημένο από την ρωσική ενέργεια και φοβόταν την εξάρτηση από έναν γείτονα [Μογγολία] για τη διαμετακόμιση. Κάτι όμως άλλαξε.
Οι αναλυτές επισημαίνουν δύο παράγοντες: την ανανεωμένη εχθρότητα μεταξύ της ΕΕ και της Μόσχας, που καθιστά τη Δύση αναξιόπιστο διαμετακομιστή των κινεζικών συμφερόντων, και τις προειδοποιήσεις του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με την πρόσβαση της Κίνας στις παγκόσμιες αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου. Υπό αυτό το πρίσμα, ένας σταθερός αγωγός από τη Σιβηρία μέσω της Μογγολίας μοιάζει με ένα μέσο αντιστάθμισης κινδύνου, μακροπρόθεσμο, ασφαλές και πέρα από την δυνατότητα παρέμβασης των ΗΠΑ.
Η συμφωνία έρχεται επίσης εν μέσω της ρευστότητας στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης της αντιπαράθεσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, η οποία κλόνισε την εμπιστοσύνη του Πεκίνου στο υγροποιημένο φυσικό αέριο που μεταφέρεται δια θαλάσσης. Η εξασφάλιση μιας χερσαίας αρτηρίας φθηνού αερίου μέσω αγωγών προσφέρει σταθερότητα σε μια περίοδο παγκόσμιας αβεβαιότητας.
Εγκωμιάζοντας το έργο ως «σταθερή συνδεσιμότητα», ο Σι κατέστησε σαφές ότι για το Πεκίνο οι ενεργειακοί διάδρομοι δεν είναι μόνο οικονομική υπόθεση, αλλά και στρατηγική – ένας τρόπος για να κλειδώσει συνεργασίες και να αναδιαμορφώσει την ισορροπία δυνάμεων στην Ευρασία.
Συμπέρασμα
Η συμφωνία για τον αγωγό «The Power of Siberia 2» είναι κάτι περισσότερο από μια συμφωνία για την ενέργεια. Είναι μια στρατηγική ανακατεύθυνση του αερίου της Ρωσίας από την Αρκτική – από τους αγωγούς που κάποτε τροφοδοτούσαν την ευημερία της Ευρώπης προς έναν μοναδικό αγοραστή στην Ανατολή. Η Ευρώπη χάνει το φθηνό καύσιμο που στήριξε τη βιομηχανική της δύναμη για μισό αιώνα και, μαζί με αυτό, κάθε ρεαλιστική ευκαιρία να ανακτήσει την πρόσβαση στο ρωσικό αέριο στο άμεσο μέλλον.
Η Ρωσία κερδίζει μια εγγυημένη διέξοδο, εδραιώνει μια συνεργασία με την Κίνα που περιγράφεται ως «χωρίς όρια» από τους δύο ηγέτες, ενώ το Πεκίνο εξασφαλίζει μακροπρόθεσμη προμήθεια με τους δικούς του όρους. Ο παγκόσμιος ενεργειακός χάρτης πλέον έχει επανασχεδιαστεί και οι πλήρεις συνέπειες θα γίνουν εμφανείς μόνο με την πάροδο του χρόνου.
Πηγή ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ
