Του Εμμανουήλ Μπέζα (*)
από το https://www.militaire.gr/
Στρατόπεδα στα σύνορα Ελλάδας-Αλβανίας
Το κεντρικό αντεπιχείρημά μας για την ανάγκη συνέχισης λειτουργίας του 628ΤΠ στους Φιλιάτες Θεσπρωτίας αλλά και όλων των διασυνοριακών στρατιωτικών μονάδων μεταξύ των δύο χωρών, διαμορφώνεται ως εξής: Σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η Τουρκία θα αξιοποιήσει την Αλβανία. Για να στηρίξουμε αυτό το αντεπιχείρημα θα πρέπει να απαντήσουμε στα δύο ακόλουθα ερωτήματα.
1. Γιατί η Τουρκία χρειάζεται πολεμικά την Αλβανία;
Συγκρίνοντας τις στρατιωτικές δυνάμεις των δύο χωρών, Ελλάδας και Αλβανίας, με βάση το δείκτη αξιολόγησης και κατάταξης στρατιωτικών δυνάμεων, «Σύγκριση Στρατιωτικής Ισχύος 2025», που διαθέτει η ιστοσελίδα Global Fire Power, παρατηρούμε το εξής:
Ενώ η Ελλάδα κατατάσσεται στη 30η θέση από τις 145 χώρες που καταγράφονται και η Αλβανία στην 78η, με την Ελλάδα να προηγείται στις 6 από τις 8 κατηγορίες αξιόλογης, η Αλβανία προηγείται σε δύο από αυτές με δεσπόζοντα ρόλο τη γεωγραφία. Με βάση την ίδια ιστοσελίδα, στη γεωγραφία προηγούνται της Ελλάδας και τα Σκόπια αλλά και η Βουλγαρία.
Κοιτώντας αναλυτικά τις υποκατηγορίες της γεωγραφίας παρατηρούμε πως η Αλβανία προηγείται της Ελλάδας στις 3 από τις 4. Συγκεκριμένα η Ελλάδα κατατάσσεται 22η στην υποκατηγορία «κοινά σύνορα» ενώ η Αλβανία 15η. Η Ελλάδα κατατάσσεται 97η στην «ακτογραμμή» ενώ η Αλβανία 18η και η Ελλάδα κατατάσσεται 94η στις «πλωτές οδούς» με την Αλβανία να βρίσκεται δύο θέσεις πιο πάνω, στη 92η. Στην υποκατηγορία «κοινά σύνορα» προηγούνται της Ελλάδας και τα Σκόπια. Όπως εξηγεί η ιστοσελίδα για κάθε μία από αυτές τις υποκατηγορίες:
«Η κάλυψη των «κοινών συνόρων» (Shared Border Coverage) είναι η πλήρης απόσταση των συνόρων που μοιράζεται με τους γείτονες ένα δεδομένο έθνος στον τύπο του Global Fire Power. Η κάλυψη των κοινών συνόρων θεωρείται σημαντικός παράγοντας, καθώς μπορεί να επηρεάσει τις συμμαχίες και αντανακλά την εισερχόμενη/εξερχόμενη κίνηση και τις εμπορικές δυνατότητες. Σε περιόδους πολέμου, τα σύνορα γίνονται όλο και πιο κρίσιμα για την άμυνα της πατρίδας. Ως εκ τούτου, τα μακρύτερα σύνορα αποτελούν φυσικό εμπόδιο για μια δεδομένη αμυντική δύναμη (και επομένως ποινή στη φόρμουλα GFP). Από το 2023, ο συνολικός αριθμός των γειτόνων που συνορεύουν με μια χώρα εφαρμόζεται πλέον ως ποινή.
Η κάλυψη των «πλωτών οδών» (Water Ways Coverage) μετράται ως η συνολική διαθέσιμη απόσταση των χρησιμοποιήσιμων λωρίδων νερού που είναι εσωτερικά προσβάσιμες σε οποιοδήποτε κράτος εντός του πεδίου εφαρμογής του τύπου GFP. Η πρόσβαση στις πλωτές οδούς επιτρέπει την ταχεία κίνηση διαφόρων αγαθών και στρατιωτικών δυνάμεων όταν οι επισκέψιμοι δρόμοι και οι σιδηρόδρομοι αποδεικνύονται περιοριστικοί. Σε καιρό ειρήνης, οι πλωτές οδοί είναι κρίσιμες για το εμπόριο, ενώ σε περιόδους πολέμου οι πλωτές οδοί παρέχουν στους πολεμικούς σχεδιαστές διαδρομές για την κίνηση ανθρώπων, μηχανών και προμηθειών σε κρίσιμες περιοχές».
Όπως αναφέραμε παραπάνω η Ελλάδα μοιράζεται τη χερσαία συνοριογραμμή της με τέσσερεις χώρες, δηλαδή Τουρκία, Βουλγαρία, Αλβανία και Σκόπια. Έτσι, ενώ η Ελλάδα υπερτερεί στρατιωτικά από τις τρεις τελευταίες ξεχωριστά, βρίσκεται ταυτόχρονα εκτεθειμένη σε όλες, ειδικότερα στην περίπτωση που βάλλεται από την ισχυρότερη από τους γείτονές της Τουρκία.
Η Τουρκία χρειάζεται την Αλβανία, διότι ένα από τα πολεμικά μειονεκτήματα της χώρας μας είναι η ταυτόχρονη έκθεση σε πολλαπλά μέτωπα. Η Τουρκία πιθανώς να θελήσει να ενεργοποιήσει αυτά τα μέτωπα μετατρέποντάς τα σε ανοιχτές πολεμικές συγκρούσεις, διασπώντας τις ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις. Η Αλβανία μπορεί να επιτελέσει αυτό το ρόλο ως ο βασικός σύμμαχος της Τουρκίας στα Βαλκάνια, διαθέτοντας πλωτές οδούς για να διακινήσει γρήγορα στρατιωτικό υλικό, συνορεύοντας με την Ελλάδα χερσαία και θαλάσσια, διατηρώντας τουρκική ναυτική βάση και γνωρίζοντας καλά τα μονοπάτια στο φυσικό οχυρό της Ελλάδας στην περιοχή, τα βουνά της Πίνδου.
2. Έχει αναπτύξει η Τουρκία ιδιαίτερες στρατιωτικές και διπλωματικές σχέσεις με την Αλβανία;
Σύμφωνα με το CATS, η πρώτη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας Αλβανίας-Τουρκίας υπεγράφη το 1997 και έδωσε τη δυνατότητα στην Τουρκία να ανοικοδομήσει τη μοναδική ναυτική βάση της Αλβανίας, Pasha Liman, νότια του Vlorë (Αυλώνα). Αυτή η συμφωνία παρέχει στο ναυτικό της Τουρκίας το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τη συγκεκριμένη βάση.
Μεταξύ των δύο πλευρών έχει επίσης υπογραφεί συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με το 9,35% των εισαγωγών της Αλβανίας να προέρχονται από την Τουρκία, κατατάσσοντάς την στην 3η θέση πίσω από Ιταλία και Κίνα που κατέχουν 21,7% και 11,1% αντίστοιχα. Συγχρόνως, μεταξύ των δύο χωρών έχει δημιουργηθεί και ανώτατο συμβούλιο στρατηγικής συνεργασίας.
Σύμφωνα με το Nordic Monitor, η Τουρκία πρόκειται να επικυρώσει το επόμενο διάστημα στρατιωτικές συμφωνίες-πλαίσια που έχουν υπογραφεί με τα τρία βαλκανικά κράτη της Αλβανίας, των Σκοπίων και του Κοσόβου (δεν έχει αναγνωριστεί επίσημα από την Ελλάδα). Οι συμφωνίες αυτές εντάχθηκαν με fast-track διαδικασίες στην ατζέντα του τουρκικού κοινοβουλίου, σε αντίθεση με παρόμοια στρατιωτικά σύμφωνα που συνήθως υποβάλλονται σε πιο μακροχρόνιες διαδικασίες έγκρισης.
Οι στρατιωτικές συμφωνίες-πλαίσιο διαφέρουν από τις συμφωνίες συνεργασίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας. Με βάση τις συγκεκριμένες συμφωνίες, η Τουρκία και οι εταίροι της θα συνεργαστούν σε μια σειρά στρατιωτικών και αμυντικών τομέων, όπως εκπαίδευση, κοινές ασκήσεις, συνεργασία αμυντικής βιομηχανίας, ανταλλαγή πληροφοριών, υλικοτεχνική υποστήριξη, ιατρικές υπηρεσίες, άμυνα στον κυβερνοχώρο, ειρηνευτικές αποστολές και εξουδετέρωση ναρκών ξηράς και αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών. Οι συμφωνίες αυτές διευκολύνουν επίσης την ανταλλαγή προσωπικού, την κοινή έρευνα στη στρατιωτική επιστήμη και τεχνολογία και την επιχειρησιακή συνεργασία στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Και επειδή το στρατιωτικό σκέλος είναι αυτό που μας ενδιαφέρει εν προκειμένω, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Κύπριο [maritimes.gr, 27.02.2025], «Μέχρι στιγμής, η Τουρκία έχει προμηθεύσει στην Αλβανία μια ποικιλία εξοπλισμού που περιλαμβάνει πολυβόλα MP5 που παράγονται με αδειοδότηση στην Τουρκία και τυφέκια MPT-76 και MPT-55. Επιπλέον, η Τουρκία έχει δωρίσει τουλάχιστον 150 τζιπ Land Rover Defender που παράγονται επίσης με αδειοδότηση στην Τουρκία και πάνω από 50 θωρακισμένα αυτοκίνητα Otokar APV. Η Αλβανία έχει επίσης προχωρήσει τις διαδικασίες για να προμηθευτεί 6 Bayraktar TB2 UCAV από την Τουρκία μαζί με πυρομαχικά MAM, Roketsan Cirit και UMTAS για τον εξοπλισμό τους».
Το επαναλαμβανόμενο μοτίβο της τουρκικής επεκτατικότητας στα Βαλκάνια
Εξετάζοντας το γιατί η Τουρκία θέλει να αξιοποιήσει την Αλβανία και το κατά πόσο μπορεί να ανταποκριθεί η υποδεέστερη της χώρας μας στρατιωτικά Αλβανία στις επιδιώξεις της Τουρκίας, διαπιστώσαμε πως αυτό το ρόλο/σκοπό μπορούν να τον επιτελέσουν και άλλες χώρες σε κρίσιμη γεωγραφική θέση για την πολεμική έκθεση της Ελλάδας. Έτσι, κοιτώντας τα Βαλκάνια συνολικά, παρατηρούμε πως η Τουρκία αυξάνει την επιρροή της εκεί οικοδομώντας σχέσεις οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν και «εχθρικά» απέναντι στην Ελλάδα....
Η Ελλάδα συνορεύει με τέσσερεις χώρες που αντιμετώπισε ιστορικά πολεμικά προβλήματα και είναι εκτεθειμένη ταυτόχρονα και στις τέσσερεις σε περίπτωση πολέμου με την ισχυρότερη.
(*)Ο Εμμανουήλ Μπέζας είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και αρθρογραφεί για θέματα γεωστρατηγικής, διεθνών σχέσεων, εξωτερικής πολιτικής και άμυνας.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ στο https://www.militaire.gr/kleisimo-628tp-me-to-vlemma-stin-toyrkia-kai-tin-plati-stin-alvania/
