Το αγαπημένο παιδί της ΠΑΝΑΓΙΑΣ από την Αγιοτόκο Πάρο της Εκατονταπυλιανής που με τους ασκητικούς ιδρώτες του διέσωσε και καρποφόρησε το Πατερικό Ασκητικό φρόνημα στο Περιβόλι της δια των αγίων πνευματικών του τέκνων βλ. του Οσίου πατρός ημών Εφραίμ του Κατουνακιώτη , του Οσίου Γέροντος Εφραίμ του Αριζονίτη , του Οσίου ημών πατρός Ιωσήφ του Βατοπαιδινού και τόσων άλλων.
ο Παγκόσμιος Πατέρας των αγίων πατέρων μας δώρο της ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ στους χαλεπούς καιρούς μας που τα άγια πειράζονται για να γίνουν πιο ΑΓΙΑ και πεντακάθαρα, ο Όσιος ημών πατήρ Ιωσήφ ο Ησυχαστής που τον παρέλαβε η Κυρία ΘΕΟΤΟΚΟΣ ημέρες της εορτής της Κοιμήσεως ΤΗΣ.
Δρ. Κωνσταντίνος Βαρδάκας
Τὴν παραμονὴν τῆς κοιμήσεώς του -14 Αὐγούστου 1959- ἐπέρασε νὰ τὸν ἴδη ὁ κ. Σχοινᾶς ἀπὸ τὸν Βόλον· ἦσαν γνώριμοι πολύ.
- Τί κάμετε, τοῦ λέγει, πῶς ἔχει ἡ ὑγεία σας;
- Αὔριον, Σωτήρη, ἀναχωρῶ διὰ τὴν αἰώνιαν πατρίδα. Ὅταν ἀκούσῃς τὶς καμπάνες, νὰ ἐνθυμηθῆς τὸν λόγον μου.
Τὸ βράδυ εἰς τὴν ἀγρυπνίαν τῆς Κοιμήσεως τῆς Παναγίας μας ὁ Γέροντας συνέψαλλε ὅσον ἠδύνατο μὲ τοὺς πατέρας. Εἰς τὴν Θείαν Λειτουργίαν τὴν ὥραν ποὺ ἐκοινώνησε τὰ Ἄχραντα Μυστήρια εἶπε· «ἐφόδιον ζωῆς αἰωνίου».
Ξημέρωσε 15η Αὐγούστου. Ὁ Γέροντας κάθεται στὴν μαρτυρική του πολυθρόνα στὴν αὐλὴ τοῦ ἡσυχαστηρίου μας. Περιμένει τὴν ὥραν καὶ τὴν στιγμήν. Εἶναι σίγουρος διὰ τὴν πληροφορίαν ποὺ τοῦ εἶχε δώσει ἡ Παναγία μας, ἀλλὰ βλέποντας τὴν ὥραν νὰ περνᾶ καὶ τὸν ἥλιον νὰ ἀνεβαίνη τοῦ ἔρχεται κάτι ὡσὰν στενοχώρια, ὡσὰν ἀγωνία διὰ τὴν βραδύτητα.
Εἶναι ἡ τελευταία ἐπίσκεψις τοῦ πονηροῦ. Μὲ φωνάζει καὶ μοῦ λέγει: «Παιδί μου, γιατί ἀργεῖ ὁ Θεὸς νὰ μὲ πάρη; Ὁ ἥλιος ἀνεβαίνει καὶ ἐγὼ ἀκόμη εἶμαι ἐδῶ!». Βλέποντας ἐγὼ τὸν Γέροντά μου νὰ λυπῆται καὶ σχεδὸν νὰ ἀδημονῇ, τοῦ λέγω μὲ θάρρος: «Γέροντα μὴ στενοχωρῆστε, τώρα ἐμεῖς θὰ κάνωμε εὐχὴ» καὶ θὰ φύγετε».
Ἐσταμάτησαν τὰ δάκρυά του. Οἱ πατέρες, ὁ καθένας τὸ κομποσχοίνι του καὶ ἔντονον τὴν εὐχήν. Δὲν ἐπέρασε ἕνα τέταρτο καὶ μοῦ λέγει: «Κάλεσε τοὺς πατέρες νὰ βάλουν μετάνοιαν, διότι φεύγω». Ἐβάλαμε τὴν τελευταίαν μετάνοιαν. Ἔπειτα ἀπὸ λίγο ἐσήκωσε τὰ μάτια του ὑψηλὰ καὶ ἔβλεπε ἐπιμόνως ἐπὶ δυὸ λεπτὰ περίπου. Κατόπιν γυρίζει καὶ πλήρης νηφαλιότητος καὶ ἀνεκφράστου ψυχικοῦ θάμβους μᾶς λέγει:
«Ὅλα ἐτελείωσαν, φεύγω, ἀναχωρῶ, εὐλογεῖτε!» Καὶ μὲ τὶς τελευταῖες λέξεις ἔγειρε τὸ κεφάλι του δεξιά, ἀνοιγόκλεισε δυὸ τρεῖς φορὲς ἤρεμα τὸ στόμα καὶ τὰ μάτια, καὶ αὐτὸ ἦταν. Παρέδωκε τὴν ψυχήν του εἰς χεῖρας Ἐκείνου, τὸν ὁποῖον ἐπόθησε καὶ ἐδούλευσεν ἐκ νεότητος.
Θάνατος ὄντως ὁσιακός. Εἰς ἡμᾶς ἐσκόρπισε ἀναστάσιμον αἴσθησιν. Ἐμπροστά μας εἴχαμε νεκρὸν καὶ ἥρμοζε πένθος, ὅμως μέσα μας ἐζούσαμε ἀνάστασιν. Καὶ τοῦτο τὸ αἴσθημα δὲν ἔλειψε πλέον· μὲ αὐτὸ συνοδεύεται ἔκτοτε ἡ ἐνθύμησις τοῦ ἀειμνήστου ἁγίου Γέροντος».
Ἡ διδασκαλία του περιέχεται εἰς ἑξηνταπέντε ἐπιστολάς, τὰς ὁποίας ἔχει ἐκδόσει ἡ Ἱερὰ Μονὴ Φιλοθέου. Εἰς αὐτὰς φαίνεται καθαρά, ὅτι εἶναι συνεχιστὴς καὶ ἐκφραστὴς ὅλης τῆς νηπτικῆς παραδόσεως.
Ὁ ἐμπειρικὸς τρόπος τῆς ζωῆς του ἔδειξε ἐφηρμοσμένην ὅλην τὴν διδασκαλίαν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Τὰ κύματα τῆς θείας χάριτος πλημμύριζαν τὴν ψυχήν του καὶ ὁ νοῦς του ἡρπάζετο εἰς θεωρίαν. Ἦτο κάτοχος τοῦ ἀκτίστου φωτὸς καὶ ἄριστος διδάσκαλος τῆς νοερᾶς προσευχῆς.
Ὅλος ὁ βίος του εἶναι ἕνα πνευματικὸν συναξάρι ποὺ θυμίζει τοὺς παλαιοὺς ἀσκητὰς τῆς ἐρήμου. Τοὺς ἀγώνας του μὲ τὰ δαιμόνια οὔτε νὰ τοὺς ἀκούσῃ κανεὶς δὲν τολμᾶ σήμερα. Ἦταν ἀνδρεῖος πολεμιστὴς ἐναντίον τῶν παθῶν καὶ ἐβίαζε τὸν ἑαυτόν του εἰς ἀφάνταστον βαθμόν. Ἀπέκτησε πολλὴν καθαρότητα καὶ ἁγνότητα ψυχῆς καὶ σώματος καὶ εἶχε ὡς παράδειγμα πάντα τὴν Παναγία μας. Ἔγραφε σὲ μία ἐπιστολή: «Δὲν ἠμπορῶ νὰ σᾶς περιγράψω πόσον ἀρέσκει ἡ Παναγία μας τὴν σωφροσύνην καὶ τὴν καθαρότητα. Ἐπειδὴ Αὐτὴ εἶναι ἡ μόνη ἁγνὴ Παρθένος, δι᾿ αὐτὸ καὶ ὅλους τοιούτους θέλει καὶ ἀγαπᾶ».
Ὁ ἀείμνηστος Γέρων Ἰωσὴφ ἐπέρασε ὅλα τὰ στάδια τῆς πνευματικῆς πορείας τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδὴ τῆς καθάρσεως, τοῦ φωτισμοῦ καὶ τῆς τελειώσεως. Ἐγνώρισε ὅλα τὰ θεῖα χαρίσματα αὐτῶν τῶν καταστάσεων.
Ἔγινε ἔμπειρος πνευματικὸς ὁδηγός, διακριτικὸς καὶ ἀπλανὴς ὁδηγὸς τῆς πνευματικῆς ζωῆς· δι᾿ αὐτὸ ἔγραφε: «ἀναγκάζομαι νὰ ἀνοίγω τοὺς αὔλακας εἰς τὸν κόσμον· καθότι ὑπάρχει ἐλπὶς νὰ δεχθοῦν τὸν λόγον ψυχαὶ καθαραὶ καὶ εἰς ἐμὲ νὰ γίνῃ ὠφέλεια ὁ μισθὸς τῆς ἀγάπης. Λοιπὸν ἀκούσατέ μου τοὺς λόγους, χαρίσατέ μου τὰς ἀκοάς...». Ἡ ζωή του καὶ ἡ διδασκαλία του εἶναι μιὰ ὀρθόδοξη ἐμπειρικὴ θεολογία.
Ἀπὸ πνευματικὴν ὑπακοὴν εἰς τὸν ἅγιον αὐτὸν Γέροντα, τὸν παπποῦν μας, ὀφείλομεν νὰ ἐκτελοῦμεν τὶς συμβουλές του, διὰ νὰ συνεχίζεται καὶ σήμερα ἡ νηπτικὴ καὶ ἡσυχαστικὴ παράδοσις εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ νὰ εὐαρεστῆται καὶ ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, τῆς ὁποίας τὸ περιβόλι ὡς ἀνάξιοι κατοικοῦμεν.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α ́. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Τὴν ψυχὴν ἐκκαθάρας συντόνοις σκάμμασι, σκληραγωγίᾳ, νηστείᾳ, ἀδιαλείπτῳ εὐχῇ, ἀγρυπνίᾳ καὶ πεντάδος τῶν αἰσθήσεων θεοφρουρήτῳ φυλακῇ ἄρτι, μάκαρ Ἰωσήφ, ἀπῆλθες Χριστῷ συνεῖναι, Ὃν δυσωπεῖς ὑπὲρ πάντων, Ἡσυχαστά, νῦν εὐφημούντων σε.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α ́. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Ἡσυχίαν φιλοῦντα, προσευχὴν ἀδιάλειπτον, σιωπήν, ἀμεριμνισίαν, νῆψιν καὶ κακοπάθειαν τιμήσωμενθεόπνουν Ἰωσήφ, ὡς Ἄθωνος νεόφωτον φανόν, καὶ ἀλείπτην μονοτρόπων πρὸς Φωτοδότου θέαν ἀνακράζοντες· Δόξα, τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα, τῷ σὲ στεφανώσαντι ,δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἡμῖν πρέσβυν ἀκοίμητον.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ ́. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Τὸν σπηλαιώτην Ἰωσὴφ ἐγκωμιάσωμεν, Ἡσυχαστὴν ὡς ἀφανῆ καὶ ταπεινόφρονα, ἐργασάμενον ἐν ὄρει εὐχὴν τοῦ Ἄθω νοερὰν ἀδιαλείπτως καὶ γενόμενον μονοτρόπων ὑφηγήτορα πρὸς θέωσιν πόθῳ ψάλλοντες· Χαίροις, Πάτερ ἰσάγγελε.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις, νήσου Πάρου σεπτὸς βλαστός, χαίροις, ὄρους Ἄθω ἐνδιαίτημα, Ἰωσήφ, χαίροις, ὑφηγῆτορ διαγωγῆς ἀμέμπτου, εὐχῆς ἀδιαλείπτου, μάκαρ, καὶ νήψεως.
Ὁ Οἶκος
Ἄγγελος ἐν τῷ Ἄθῳ,Ἰωσήφ, ἀνεδείχθης, σεπτὲ Ἡσυχαστά, φωτοφόρος, κατὰμέθεξιν ὁ θεωθείς, ταπεινοφροσύνης, προσευχῆς, νήψεως καὶ ἀκτησίας κόσμημα· διό σοι ἐν χορῷ βοῶμεν·
Χαῖρε, Λευκῶν τῶν ἐν Πάρῳ γόνος·
χαῖρε, ἠθῶν τῶν ἀμέμπτων φάρος.
Χαῖρε, δυσπροσίτου σπηλαίου ὁ ἔνοικος·
χαῖρε, νυχθημέρου ἀγῶνος ὁ πρόβολος.
Χαῖρε, εὖχος ταπεινώσεως ἄκρας καὶ ὑπακοῆς·
χαῖρε, στῦλος ἀδιάσειστος ἐν Χριστῷ καινῆς ζωῆς.
Χαῖρε, ἀδιαλείπτου προσευχῆς ὁ ἐργάτης·
χαῖρε, τοῦ Ζωοδότου συμπαθείας ἐπαίτης.
Χαῖρε, βαλβὶς ἐνθέου ἀσκήσεως·
χαῖρε, πυξὶς ἀζύγων θεώσεως.
Χαῖρε, Χριστὸν ἀρεταῖς ὁ εὐφράνας·
χαῖρε, ἐχθρὸν νοητὸν ὁ συντρίψας·
Ἦχος πλ. α ́. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Τὴν ψυχὴν ἐκκαθάρας συντόνοις σκάμμασι, σκληραγωγίᾳ, νηστείᾳ, ἀδιαλείπτῳ εὐχῇ, ἀγρυπνίᾳ καὶ πεντάδος τῶν αἰσθήσεων θεοφρουρήτῳ φυλακῇ ἄρτι, μάκαρ Ἰωσήφ, ἀπῆλθες Χριστῷ συνεῖναι, Ὃν δυσωπεῖς ὑπὲρ πάντων, Ἡσυχαστά, νῦν εὐφημούντων σε.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α ́. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Ἡσυχίαν φιλοῦντα, προσευχὴν ἀδιάλειπτον, σιωπήν, ἀμεριμνισίαν, νῆψιν καὶ κακοπάθειαν τιμήσωμενθεόπνουν Ἰωσήφ, ὡς Ἄθωνος νεόφωτον φανόν, καὶ ἀλείπτην μονοτρόπων πρὸς Φωτοδότου θέαν ἀνακράζοντες· Δόξα, τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα, τῷ σὲ στεφανώσαντι ,δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἡμῖν πρέσβυν ἀκοίμητον.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ ́. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Τὸν σπηλαιώτην Ἰωσὴφ ἐγκωμιάσωμεν, Ἡσυχαστὴν ὡς ἀφανῆ καὶ ταπεινόφρονα, ἐργασάμενον ἐν ὄρει εὐχὴν τοῦ Ἄθω νοερὰν ἀδιαλείπτως καὶ γενόμενον μονοτρόπων ὑφηγήτορα πρὸς θέωσιν πόθῳ ψάλλοντες· Χαίροις, Πάτερ ἰσάγγελε.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις, νήσου Πάρου σεπτὸς βλαστός, χαίροις, ὄρους Ἄθω ἐνδιαίτημα, Ἰωσήφ, χαίροις, ὑφηγῆτορ διαγωγῆς ἀμέμπτου, εὐχῆς ἀδιαλείπτου, μάκαρ, καὶ νήψεως.
Ὁ Οἶκος
Ἄγγελος ἐν τῷ Ἄθῳ,Ἰωσήφ, ἀνεδείχθης, σεπτὲ Ἡσυχαστά, φωτοφόρος, κατὰμέθεξιν ὁ θεωθείς, ταπεινοφροσύνης, προσευχῆς, νήψεως καὶ ἀκτησίας κόσμημα· διό σοι ἐν χορῷ βοῶμεν·
Χαῖρε, Λευκῶν τῶν ἐν Πάρῳ γόνος·
χαῖρε, ἠθῶν τῶν ἀμέμπτων φάρος.
Χαῖρε, δυσπροσίτου σπηλαίου ὁ ἔνοικος·
χαῖρε, νυχθημέρου ἀγῶνος ὁ πρόβολος.
Χαῖρε, εὖχος ταπεινώσεως ἄκρας καὶ ὑπακοῆς·
χαῖρε, στῦλος ἀδιάσειστος ἐν Χριστῷ καινῆς ζωῆς.
Χαῖρε, ἀδιαλείπτου προσευχῆς ὁ ἐργάτης·
χαῖρε, τοῦ Ζωοδότου συμπαθείας ἐπαίτης.
Χαῖρε, βαλβὶς ἐνθέου ἀσκήσεως·
χαῖρε, πυξὶς ἀζύγων θεώσεως.
Χαῖρε, Χριστὸν ἀρεταῖς ὁ εὐφράνας·
χαῖρε, ἐχθρὸν νοητὸν ὁ συντρίψας·