Αυτό [τὸ Ἅγιο Πνεῦμα] ἐνεργοῦσε πρὶν ἀπ' ὅλα στὶς ἀγγελικές καὶ οὐράνιες δυνάμεις, σ' ὅσες εἶναι πρῶτες μετὰ τὸ Θεὸ καὶ σ' ὅσες εἶναι κοντὰ στὸ Θεό.
ΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ- και μετά ακούστε μια εξαιρετική και σπάνια εκτέλεση του αείμνηστου ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΤΣΑΜΚΙΡΑΝΗ
Αὐτὸ [τὸ Ἅγιο Πνεῦμα] ἐνεργοῦσε πρὶν ἀπ' ὅλα στὶς ἀγγελικές καὶ οὐράνιες δυνάμεις, σ' ὅσες εἶναι πρῶτες μετὰ τὸ Θεὸ καὶ σ' ὅσες εἶναι κοντὰ στὸ Θεό.
Διότι ἡ τελείωση καὶ ἡ ἔλλαμψη σ' αὐτές καὶ ἡ δυσκινησία ἢ ἡ ἀκινησία τοὺς πρὸς τὸ κακὸ δὲν εἶναι ἀπὸ ἄλλη αἰτία, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.
Έπειτα [ενεργούσε] στοὺς Πατέρες καὶ τοὺς Προφήτες.
Απ' αὐτοὺς οἱ μὲν είχαν θέα τοῦ Θεοῦ ἢ Τον εγνώρισαν [με ἀποκάλυψη], οἱ δὲ προγνώρισαν καὶ τὸ μέλλον, μὲ τὸ νὰ σχηματίζει τὸ Πνεῦμα εικόνες στὸ νου τοὺς καὶ σαν νὰ ήσαν παρόντες συναναστρεφόμενοι ὅσα ἐπρόκειτο νὰ πραγματοποιηθοῦν στὸ μέλλον.
Τέτοια εἶναι ἡ δύναμη τοῦ Πνεύματος.
Έπειτα [ενεργούσε] στοὺς μαθητές τοῦ Χριστοῦ (διότι δὲν λέγω γιὰ τὸ Χριστό, στὸν Οποῖο παρευρίσκετο [το Ἅγιο Πνεῦμα] ὄχι ωσάν νὰ ἐνεργούσε, αλλ' ὡς συμπαρευρισκόμενο σὲ ομότιμη σχέση [με Αὐτὸ])• καὶ σ' αὐτοὺς κατὰ τρεις τρὅπους, στὸ μέτρο ποῦ μποροῦσαν νὰ Τὸ δεχθούν, καὶ κατὰ τρεις καιρούς: πρὶν νὰ δοξασθεῖ ὁ Χριστός μὲ τὸ πάθος Του•
ἀφοῦ δοξάσθηκε μὲ τὴν Ανάσταση•
καὶ μετὰ τὴν Ἀνοδὸ Του στοὺς οὐρανοὺς ἢ τὴν ἀποκατάσταση, ἢ ὅπως καὶ πρέπει νὰ τὴν ὁνομάσουμε, φανερώνει δὲ [τὴν ἐνέργεια αὔτη] ἡ πρώτη θεραπεία καὶ κάθαρση ἀπὸ τὶς ἀσθένειες καὶ τὰ πονηρὰ πνεύματα, ἡ οποία βέβαια δὲν γινόταν χωρίς τὸ Ἅγιο Πνεῦμα•
καὶ τὸ εμφύσημα [τοῦ Κυρίου στὰ πρόσωπα τῶν μαθητῶν Του] μετὰ τὴν τελείωση τῆς [ἐνσάρκου] οἰκονομίας, ποῦ εἶναι φανερὰ προσθήκη περισσοτέρας χάριτος•
καὶ τώρα ὁ διαμερισμός τῶν πύρινων γλωσσῶν, ποὺ πανηγυρίζουμε. Ἀλλὰ τὸ πρῶτο ἔγινε ἀμυδρά•
τὸ δεύτερο, πιὸ φανερά•
καὶ τὸ [τρίτο] τώρα, τελειότερα ... Καὶ δὲν παρίσταται τώρα [τὸ Ἅγιο Πνεύμα] κατὰ τὴν ἐνέργεια, ὅπως πρωτύτερα, ἀλλὰ κατὰ τὴν οὐσία, ἢ ὅπως ἀλλιώς θὰ μποροῦσε νὰ τὸ πεῖ κανείς, καὶ μένοντας μαζί τους καὶ μέσα τους [στοὺς ἁγίους ἀποστόλους] βοηθός καὶ παραστάτης στὸ ἔργο τους(11).
Διότι ἔπρεπε, ἀφοῦ ὁ Υἱός συνανεστράφη μὲ μᾶς σωματικά, καὶ Αὐτὸ νὰ φανερωθεῖ σωματικά(12)•
καὶ ἀφοῦ ἐπανῆλθε πρὸς Ἑαυτὸν ὁ Χριστός, Ἐκεῖνο νὰ κατέλθει πρὸς ἐμᾶς•
καὶ ἔρχεται μὲν ὡς Κύριο, «πέμπεται» [ἀποστέλλεται] δὲ ὄχι ὡς κατώτερο. Διότι οἱ λέξεις αὐτές [ἔρχεται, πέμπεται] φανερώνουν ἐξ ἴσου τὴν ἐνότητα καὶ ὁμοτιμία [τῶν προσώπων] παρὰ χωρίζουν τὶς φύσεις.
Ἁπό: Στυλ. Γ. Παπαδὅπουλος (επιμ.), Μιλάει ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, μτφρ. Διονύσιος Κακαλέτρης, ἐκδ. Ἀποστολικὴ Διακονία, Ἀθήνα 1991 ΠΗΓΗ https://orthodoxfathers.com/logos/Logos-Pentikosti