Η Ανάσταση των ψυχών μας
κατά τον Άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο.
«Ανάστασιν Χριστού
θεασάμενοι»
Κατά την αγία και μεγάλη ημέρα του Πάσχα,
ανάμεσα στις ευχές που ανταλλάσσουμε μεταξύ μας, συνηθίζουμε και την ευχή: «Το
φως της Ανάστασης να φέρει ανάσταση στις ψυχές μας», δίχως όμως να αντιλαμβανόμαστε
πραγματικά το νόημα της ευχής. Γιατί πώς θ’ αναστηθεί η ψυχή μας, εφόσον είναι
αθάνατη; Από την άλλη μεριά, ακούμε και τον ίδιο τον Κύριο να λέει την παράδοξη
φράση «Άφες τους νεκρούς θάψαι τους εαυτών νεκρούς». Ματθ. 8,22. Πώς αποκαλεί
νεκρούς τους ζωντανούς ανθρώπους; Τους αποκαλεί νεκρούς, γιατί η αθάνατη ψυχή
τους βρίσκεται στο σκότος και δεν ζει πραγματικά, αλλά είναι σαν νεκρή,
κλεισμένη σε τάφο.
Γιατί
όπως το σώμα μας- και κάθε ζωντανό πλάσμα- δεν είναι δυνατόν να ζήσει χωρίς το
φως του ηλίου, έτσι και η ψυχή μας είναι σαν να μη ζει δίχως το φως του ηλίου του νοητού, που είναι ο Κύριος Ιησούς Χριστός.
Και όπως το σώμα μας έχει αισθήσεις και με την όραση ορά το φως του ηλίου και
ζωοποιείται, έτσι και η ψυχή έχει τις δικές της αισθήσεις και με τα νοερά της
μάτια έχει ανάγκη να βλέπει το φως του ηλίου Χριστού, για να νιώθει πραγματικά
ζωντανή και ευτυχισμένη.
Αυτή τη θεοπτία, κατά το μέτρο της χάριτος που
δύναται να λάβει ο κάθε αγωνιζόμενος πνευματικός άνθρωπος, εννοούμε ως ανάσταση
της ψυχής, που όποιος την αξιωθεί, ζει ήδη εντός του, από τον εδώ κόσμο, τη
βασιλεία του Θεού, που είναι η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, και που αν δεν τη βιώσει από την εδώ ζωή, δεν θα δει το πρόσωπο
του Χριστού ούτε στην άλλη ζωή. Η θέαση όμως αυτή απαιτεί αρχικά να την ποθήσει κανείς, και στη συνέχεια να επιδοθεί σε επίπονο αγώνα, με μετάνοια, ταπείνωση και τήρηση των εντολών του Χριστού, δηλαδή κάθαρση.
Ας
ακούσουμε όμως τον όσιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο να μας μιλήσει ο ίδιος για το
θέμα της ανάστασης της ψυχής μέσα από τον ΙΓ΄ Κατηχητικό του Λόγο. (Ο άγιος
Συμεών ο Νέος Θεολόγος καθιερώθηκε στο χώρο της Εκκλησίας ως Θεολόγος του Παναγίου Πνεύματος, ενώ ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ως
θεολόγος του Υιού και Λόγου και ο άγιος Γρηγόριος ως θεολόγος της υπερθέου
Τριάδος).
Ο
Άγιος Συμεών κατηχεί και πληροφορεί τον κόσμο ότι ο μοναδικός σκοπός της παρούσας ζωής είναι να γνωρίσει ο άνθρωπος
το θείο φως και να βρεθεί μέσα στο θείο φως, στο φως που είναι ο Χριστός.
Κατηχήσεις- Λόγος δέκατος τρίτος, Αγίου
Συμεών του Νέου Θεολόγου.
(Αποσπάσματα από το βιβλίο «Αγίου
Συμεών του Νέου Θεολόγου, Έργα» Κωνσταντίνου Γ. Φραντζολά, εκδόσεις «Το
περιβόλι της Παναγίας»).
«[…]
Αλλά ας δούμε, και ας εξετάσουμε καλά, ποιο είναι το μυστήριο της ανάστασης του
Χριστού του Θεού μας, που γίνεται πάντοτε μυστικά σ’ εμάς
που το θέλουμε και πώς ο Χριστός θάβεται μέσα μας, όπως σε μνήμα, και πώς, αφού ενωθεί με τις ψυχές μας, ανασταίνεται,
ανασταίνοντας κι εμάς μαζί του. Και το νόημα του λόγου είναι το εξής.
Ο
Χριστός και Θεός μας, αφού κρεμάστηκε επάνω στον σταυρό και κάρφωσε σ’ αυτόν
την αμαρτία του κόσμου, με το να γευτεί τον θάνατο, κατέβηκε στα κατώτατα μέρη
του άδη. Όπως, λοιπόν, αφού ανέβηκε πάλι από τον άδη, μπήκε στο άχραντο σώμα
του, από το οποίο, όταν κατέβηκε εκεί δεν χωρίστηκε διόλου, και όπως αναστήθηκε
αμέσως από τους νεκρούς και μετά ανέβηκε με πολλή δόξα και δύναμη στους
ουρανούς, έτσι, λοιπόν και τώρα, όταν
εμείς[…]μπαίνουμε με τη μίμηση των παθημάτων του Κυρίου στο μνήμα της μετάνοιας
και της ταπείνωσης, εκείνος ο ίδιος ο Χριστός κατεβαίνει από τους ουρανούς και
μπαίνει στο σώμα μας, όπως σ’ έναν τάφο και ενώνεται με τις δικές μας ψυχές και
τις ανασταίνει, ενώ αυτές ήταν ομολογουμένως νεκρές, και τότε προσφέρει στον
άνθρωπο, που έτσι αναστήθηκε μαζί του, το χάρισμα να βλέπει τη δόξα της
μυστικής του ανάστασης.
[…] Ανάσταση της ψυχής άλλωστε είναι η ένωσή
της με τη ζωή. Διότι, όπως το νεκρό σώμα, αν δεν δεχτεί μέσα του τη ζωντανή
ψυχή και δεν ενωθεί μ’ αυτή, χωρίς όμως ανάμιξη, δεν λέγεται ότι ζει, ούτε και
μπορεί να ζει, έτσι και η ψυχή δεν
μπορεί να ζει από μόνη της, αν δεν ενωθεί με τρόπο ανέκφραστο κα ασύγχυτο με
τον Θεό, που είναι η αληθινή αιώνια ζωή.
Διότι η ψυχή, πριν από την ένωση, που
γίνεται με γνώση και όραση και αίσθηση,
είναι νεκρή, αν και είναι νοερή και αθάνατη ως προς τη φύση της. Διότι δεν υπάρχει ούτε γνώση χωρίς όραση,
ούτε όραση χωρίς αίσθηση.
[…]Οι
περισσότεροι, βέβαια, από τους ανθρώπους πιστεύουν στην ανάσταση του Χριστού,
είναι όμως πολύ λίγοι αυτοί που και τη βλέπουν καθαρά. […]Ούτε ο ιερότατος
λόγος που έχουμε καθημερινά στο στόμα μας, λέει «Ανάστασιν Χριστού
πιστεύσαντες». Αλλά τι λέει; «Ανάστασιν
Χριστού θεασάμενοι, προσκυνήσωμεν άγιον Κύριον Ιησούν τον μόνον
αναμάρτητον». Πώς λοιπόν μας προτρέπει τώρα το Άγιο Πνεύμα να λέμε «Ανάστασιν
Χριστού θεασάμενοι», σαν να είδαμε την ανάσταση, που δεν είδαμε…Άραγε, μήπως
θέλει η θεία Γραφή να ψευδόμαστε; Καθόλου! Απεναντίας, η θεία Γραφή μας
παραγγέλλει να λέμε την αλήθεια, ότι δηλαδή η ανάσταση του Χριστού γίνεται μέσα
στον καθένα από μας τους πιστούς, και αυτό γίνεται όχι μία φορά, αλλά μπορώ να
πω κάθε ώρα, με το να ανασταίνεται μέσα μας ο ίδιος ο Δεσπότης Χριστός,
λαμπροφορώντας και απαστράπτοντας τις αστραπές της αφθαρσίας και της θεότητας.
Διότι η φωτοφόρα παρουσία του Πνεύματος, σαν να είναι πρωί, υποδηλώνει σ’ εμάς
την ανάσταση του Δεσπότη, ή μάλλον χαρίζει σ’ εμάς να βλέπουμε Εκείνον τον ίδιο
τον αναστάντα. Γι’αυτό και λέμε «Θεός
είναι ο Κύριος και φανερώθηκε σ’ εμάς, και υποδηλώνοντας τη Δευτέρα του παρουσία,
προσθέτουμε και λέμε έτσι: « ευλογημένος αυτός που έρχεται στο όνομα του
Κυρίου».
Σ’ αυτούς, λοιπόν, που θα φανερωθεί
αναστημένος ο Χριστός, εμφανίζεται οπωσδήποτε πνευματικά, με το να γίνεται
ορατός στα πνευματικά τους μάτια.
Διότι, όταν ο Χριστός έρθει μέσα μας με το Πνεύμα, μας ανασταίνει από τους
νεκρούς και μας ζωοποιεί και δίνει το χάρισμα να βλέπουμε μέσα μας ολόκληρο, ζωντανό τον ίδιο, τον αθάνατο δηλαδή
και άφθαρτο και όχι μόνο αυτό , αλλά και χαρίζει να γνωρίσουμε ολοφάνερα ότι
μας ανασταίνει και μας δοξάζει μαζί του, όπως βεβαιώνει η θεία Γραφή[….]
«Εκείνος που με αγαπά, θα τηρήσει τις εντολές μου και εγώ και ο Πατέρας μου θα
έρθουμε και θα κατοικήσουμε σ’ αυτόν»(Ιω. 14,23)
[…]
Ας τηρήσουμε, παρακαλώ, τις εντολές του Θεού, με όση δύναμη έχουμε, ώστε να
απολαύσουμε και τα παρόντα αγαθά και τα μέλλοντα , την ίδια δηλαδή τη θέαση του
Χριστού, που μακάρι να επιτύχουμε όλοι εμείς με τη χάρη του Κυρίου μας Ιησού
Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα εις τους αιώνες. Αμήν».
------------------------------------
Για
αιώνες, τα μυστικά θεολογικά έργα του Αγίου Συμεών, στα οποία στηρίχτηκε και η
ησυχαστική θεωρία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ήταν εντελώς άγνωστα στο ευρύ
κοινό, οι εκδόσεις λιγοστές. Τα τελευταία χρόνια άρχισαν τα έργα αυτά να φανερώνονται
πιο εκτεταμένα στον πολύ κόσμο, και στις μέρες μας όλο και περισσότερο. Αυτό
ίσως σημαίνει ότι ήρθε η εποχή οι πιστοί να γνωρίσουν μέσω της πίστεως και της
μετανοίας, καθώς και να
ενστερνιστούν, ίσως και να
βιώσουν, τη χάρη του ακτίστου φωτός, «κεκαθαρμέναις διανοίαις», για να
ισχυροποιηθούν ψυχικά και να αντέξουν στα δύσκολα που έρχονται.
Χριστός Ανέστη!