Ιωάννης Φουρτούνας στην Romfea.gr
Είναι σε όλους γνωστό ότι αμέτρητοι κληρικοί θυσίασαν τη ζωή τους στα πεδία των μαχών υπέρ της απελευθέρωσης του Γένους το 1821.
Όμως αυτό που είναι άγνωστο είναι ότι ένας Πατριάρχης εγκατέλειψε το θρόνο του και έπιασε το σπαθί για την ελευθερία της πατρίδας!
Και αυτός είναι ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόφιλος Β’ (1805-1833), που πατριάρχευε στην Αίγυπτο τον καιρό που κηρύχτηκε η Επανάσταση.
Γεννήθηκε στο νησί της Πάτμου το 1764, μετά τις σπουδές του έγινε αρχιμανδρίτης και εν συνεχεία μητροπολίτης Λιβύης, ενώ ανέβηκε στον πατριαρχικό Θρόνο το 1805.
Ο Θεόφιλος Β΄ είναι από τους αξιολογότερους Πατριάρχες του Θρόνου, μία εξέχουσα μορφή και ηγετική φυσιογνωμία, που λάμπρυνε την Εκκλησία.
Ως πνευματικός άνδρας άφησε πίσω του ένα σημαντικότατο συγγραφικό έργο, από ιδιόγραφες ομιλίες και θεολογικές μελέτες.
Ως Πατριάρχης οργάνωσε την ίδρυση της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, έφτιαξε σχολεία και με δική του πρωτοβουλία κτίστηκε το νοσοκομείο των Γραικών.
Ως ευπατρίδης βοήθησε πολλούς φτωχούς, στήριξε τους αγωνιστές και εξαγόρασε πολλούς Έλληνες από τα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου.
Καταγγέλλοντας την απάνθρωπη συμπεριφορά των κατακτητών έπεσε στην δυσμένεια του Μοχάμεντ Αλή και καταφεύγει στην Ελλάδα να σώσει την ζωή του.
Την 1η Μαρτίου 1820 μυείται στην Φιλική Εταιρεία , ενώ τον ίδιο χρόνο στέλνει δικού του φιλικούς στην Αλεξάνδρεια και μυούν πλήθη Ελλήνων.
Όταν το έμαθε ο Υψηλάντης έγραψε σε επιστολή του ότι χαίρεται που στην Ελλάδα και χάριν της Ελλάδας υπάρχουν ακόμη Βασίλειοι και Χρυσόστομοι….
Στις 12 Απριλίου του 1821 μετά τη λιτάνευση των ιερών εικόνων μαζεύονται όλοι στην πλατεία της Αγίας Θεοκτίστης της Πάτμου.`
Ο Θεόφιλος υψώνει τη σημαία της Επανάστασης και μετά, αφού την ευλόγησε, απαγγέλλει έναν ενθουσιώδη λόγο, που εμψυχώνει τον κόσμο.
Ο εθνικοθρησκευτικός του λόγος ξεσηκώνει το λαό και ορκίζονται στον Πατριάρχη ότι θα αγωνιστούν έως τέλους για την απελευθέρωση της πατρίδας!
Γράφει επιστολές στα νησιά και σε κληρικούς και σε επισήμους και τους παροτρύνει να επαναστατήσουν, ταξιδεύει ο ίδιος γι αυτό το σκοπό.
Ο χειμαρρώδης λόγος του, το πάθος του για την ελευθερία, η οργάνωση πνευματικών εκδηλώσεων αποτελούν το στήριγμα του Ιερού Αγώνα.
Το Δεκέμβριο του ιδίου έτους προσκεκλημένος από την Εθνική Βουλή -στάλθηκε να τον φέρει ο Κουντουριώτης – συμμετέχει στην Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου.
Η παρέμβασή του σε θέματα φιλονικίας μεταξύ οπλαρχηγών και καπεταναίων και η προσωπική του παρουσία ενώνουν τις αντιμαχόμενες παρατάξεις.
Τον Ιούλιο του 21 σε διαφωνία στο Γυαλί της Νισύρου μεταξύ των πλοιάρχων χωρίζεται ο στόλος και ο Θεόφιλος πλέει στους Λειψούς και γυρίζει πίσω τους Ψαριανούς.
Στις 13 Ιανουαρίου του 1822 ταξιδεύει στην Ύδρα, όπου λόγω φιλονικιών αδρανούσε ο στόλος και τους μονιάζει και αποπλέουν να πολεμήσουν τα εχθρικά πλοία.
Όταν το ίδιο έτος περιέπλεε την Πάτμο ο ελληνικός στόλος με τον Σαχτούρη, τον κάλεσαν να ανεβεί στη ναυαρχίδα όπου τέλεσε αγιασμό.
Ευλόγησε τα πολεμικά σκάφη ενδεδυμένος την πατριαρχική στολή, έλυσε προβλήματα μεταξύ των πλοιάρχων και έδωσε την ευχή του στους ναυμάχους.
Στέλνει επιστολές στο εξωτερικό για να συγκεντρώσει χρήματα για την απελευθέρωση των σκλαβωμένων και εξανδραποδισμένων κατά τη διάρκεια του Ιερού Αγώνα.
Ο Μοχάμεντ Αλή εξοργίζεται και συνωμοτεί πιέζοντας την Υψηλή Πύλη και μέσω αυτής το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την έκπτωσή του από τον πατριαρχικό θρόνο.
Ο ίδιος δεν μπορεί και να το ήθελε να επιτρέψει στο θρόνο του στην Αλεξάνδρεια γιατί κινδύνευε η ζωή του από τον σκληρό κυβερνήτη της Αιγύπτου.
Αλλά δεν θέλει επ’ ουδενί να αφήσει τον αγώνα που είχε αναλάβει τον εθνικοαπελευθερωτικό, για την απαλλαγή του Έθνους από τα 400 χρόνια σκλαβιάς.
Τον Μάρτιο του 1824 εκρήγνυται η πυριτιδαποθήκη του αιγυπτιακού στρατού με τα πολεμοφόδια και αποδίδεται στους Έλληνες.
Ο σκοπός ήταν για να αποτραπεί ο απόπλους του αιγυπτιακού στόλου για την Ελλάδα, όμως όλοι υποψιάζονται ότι πίσω από αυτό κρυβόταν ο ίδιος ο Θεόφιλος!
Το 1828 συμμετέχει της συνελεύσεως δημογερόντων στο ναό της Μεγάλης Παναγίας στην Πάτμο υπό την προεδρία του Ιωάννη Κωλέττη.
Στις 5 Φεβρουαρίου του ιδίου έτους προεξάρχει της ιεράς λιτανείας στον πανηγυρικό εορτασμό για την άφιξη στην Πάτμο του Καποδίστρια.
Τον Απρίλιο του ιδίου έτους έγινε δεκτός από τον Κυβερνήτη στην Αίγινα που τότε ήταν η προσωρινή πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους.
Έφυγε από τη ζωή, το 1833 άρρωστος, ενδεής, πικραμένος για την απομάκρυνσή του από τον θρόνο και εγκαταλελειμμένος από το ελληνικό κράτος.
Έφυγε πάμπτωχος, χωρίς να έχει καν μια στοιχειώδη σίτιση, με πολλαπλά ιατρικά προβλήματα και χωρίς σύνταξη από τη χώρα που απελευθέρωσε…
Αυτός ήταν λοιπόν ο Εθνεγέρτης Πατριάρχης Αλεξανδρείας ο Θεόφιλος Παγκώστας, ο Πάτμιος: μέγας πνευματικός ανήρ και συγχρόνως μέγας Ευπατρίδης.
Ήταν ο Πατριάρχης που ύψωσε και ευλόγησε την ελληνική σημαία της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας στο ιερό νησί της Πάτμου στις 12 Απριλίου του 1821.
Ήταν ο Πατριάρχης που έγινε υψηλόβαθμο μέλος της Φιλικής Εταιρίας, που μυήθηκε στην επανάσταση και έφερε εις πέρας πολλές σημαντικές της αποστολές.
Ήταν ο Πατριάρχης που μισήθηκε από το καθεστώς για τον εθνικό του αγώνα και για τον αγώνα προάσπισης της ζωής και της αξιοπρέπειας των υποδούλων χριστιανών.
Ήταν ο μοναδικός Πατριάρχης τα νεώτερα χρόνια που επειδή αποζητούσαν να τον σκοτώσουν κατέφυγε σε άλλη χώρα, την Ελλάδα, για να σωθεί και να επιζήσει.
Ήταν ο μοναδικός Πατριάρχης που εγκατέλειψε τον θρόνο του για να πολεμήσει για την ελευθερία της πατρίδας του, που άφησε τον θρόνο και πήρε τα όπλα!!
Ήταν ο μοναδικός Πατριάρχης που όχι μόνον ευλόγησε την σημαία της επανάστασης, αλλά και αφιέρωσε 14 συναπτά έτη αγωνιζόμενος για την αποτίναξη του ζυγού της τουρκοκρατίας.
Αυτός που κρέμασε τον αρχιερατικό μανδύα και ζώστηκε τα καριοφίλια! Που άφησε την ποιμαντική ράβδο και έπιασε την σπάθη! Που άφησε το λιβάνι και πήρε την φυσιγγιοθήκη!
Ήταν ο προστάτης και ο σωτήρας για τους Έλληνες αιχμαλώτους και τις οικογένειές τους που πουλιούνταν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου.
Ήταν ο φρουρός και ο φύλακας των κατατρεγμένων από τους Γάλλους και τους Μαμελούκους.
Ήταν το κλέος των Πατριαρχών, η δόξα του Γένους και το αγλάισμα της Ελλάδας!